زخم در سگ ها به چه شکل هایی ایجاد می شود؟
اگر سگمان دچار زخم و سوختگی شد چه اقداماتی انجام دهیم؟
برای درمان به کجا مراجعه کنیم؟
ایا می شود برای درمان زخم یا سوختگی به دامپزشک مراجعه نمرد؟
ایا می توان درمان بعضی زخم ها را در منزل انجام دهیم؟
برای رسیدن به پاسخ سوالاتتان با ما همراه باشید.
زخم چیست؟
زخم هرگونه آسیب به بافت زنده است که در اثر بریدگی ، ضربات یا ضربه های دیگر ایجاد می شود. زخم ها را می توان باز یا بسته توصیف کرد. یک زخم بازهم گسیختگی در پوست است ، مانند برش ، پارگی یا سوراخ ، در حالی که یک زخم بسته به طور معمول یک گرفتگی یا کبودی است که باز شدن پوست ندارد. بسته به تعداد ارگانیسم های بیماری زا یا باکتری های موجود ، زخم ها ممکن است به عنوان پاک ، آلوده یا عفونی طبقه بندی شوند.
زخم های آلوده و عفونی غالباً نتیجه حوادث وسایل نقلیه موتوری یا دعوا با حیوانات دیگر است. هرگونه شکستگی در پوست در برابر باکتری ها آسیب پذیر است و می تواند باعث عفونت شود. آسیب به عضلات ، تاندون ها و سایر ساختارهای حیاتی بدن نیز می تواند با زخم های عمیق ایجاد شود.
زخم های ناشی از گاز گرفتگی یا نیش دیگر حیوانات
یکی از شایع ترین دلایل ملاقات های اضطراری دامپزشکی برای سگ و گربه، زخم های حاصل از گاز گرفتگی است.
نیش سگ می تواند باعث ایجاد زخم قابل توجهی در پوست و بافت های نرم زیرین شود.
دندانها و فک های سگ ها بسیار قدرتمند هستند و می توانند ماهیچه ها و پوست را خرد یا پاره کنند و حتی از طریق دیواره سینه نفوذ کنند و به ریه ها یا اندام های روده آسیب وارد کنند.
از آنجا که دهان سگ ها پر از باکتری است، هر گونه نیش که باعث سوراخ شدن پوست می شود و باکتری ها یا ارگانیسم های عفونی دیگری را در زیر سطح پوست معرفی می کند، جایی که باکتری ها می توانند باعث تکثیر و گسترش در سراسر بافت های زیرین بشوند.
به همین دلیل ، تمام زخم های نیش، آلوده و عفونی تلقی می شوند.
باکتری موجود در یک زخم آلوده که تحت درمان قرار نگرفته، ممکن است باعث:
- آبسه موضعی
- سلولیت عمومی تر (عفونت بافتی) که در اطراف آن پخش می شود
- آرتریت سپتیک (عفونت فضای مفصل)
- پوکی استخوان (عفونت استخوان)
- پیوتوراکس (چرک در حفره قفسه سینه)
- پریتونیت سپتیک (چرک در حفره شکمی)
علائم زخم در سگ ها
علائم زخم تازه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون ریزی
- ورم
- موهای از دست رفته
- پوست بریده ، خراشیده یا پاره شده
- کبودی
- حساسیت یا درد
علائم زخمهای آلوده
- تورم ، قرمزی و گرما در منطقه گازگرفته شده یا زخم شده
- حساسیت یا درد
- تخلیه یا خارج شدن ترشح (چرک) از زخم
- آبسه (تجمع چرک در زیر پوست)
- سوراخ در پوست جایی که آبسه پاره می شود و تخلیه می شود
- تب
- بی حالی
- عدم تمایل به حرکت
- نظافت بیش از حد منطقه (به ویژه در گربه ها مشاهده می شود)
علائم خاصی وجود دارد که نشان دهنده نیاز به فوریت های درمانی است.
این موارد شامل:
- خونریزی غیرقابل کنترل (خونریزی که نمی تواند متوقف شود)
- تنفس بد
- ضعف شدید
- گریه یا ناله کردن
- به لمس حساس بودن
- لثه های کم رنگ یا آبی
- علل زخم در سگ ها و گربه ها
زخم ها در سگ ها و گربه ها می توانند علل مختلف زیادی داشته باشند و بر این اساس طبقه بندی می شوند:
- سایشی، چرمی یا خراشیده شدن – هنگامی اتفاق می افتد که لایه های سطحی پوستی از بین بروند ، به عنوان مثال با ریزش کشویی یا کشیده شدن در سطح خشن مانند جاده خاردار یا شن.
- پارگی یا پارگی – هنگامی که پوست بریده شده یا پاره می شود ، رخ می دهد ، به عنوان مثال با صید شدن بر روی نرده سیم یا گاز گرفتن یا خراشیده شدن حیوان دیگر.
- برش – ناشی از جسم تمیز و لبه تیز مانند چاقو، تیغ یا تکه شیشه.
- زخم پانچر – ناشی از سوراخ شدن جسم در پوست، مانند پاره شدن، ناخن یا سوزن.
- زخم نافذ – هنگامی اتفاق می افتد که جسم مانند چاقو یا دندان وارد بدن شده و از پوست خارج می شود و یک سوراخ کوچک روی سطح باقی می گذارد.
- زخم ناشی از شلیک گلوله – در اثر برخورد یک گلوله به بدن و در نتیجه ایجاد زخم های عمیق و صدمات شدید فشار وارد شده است.
- فشار زخم – فشار طولانی مدت بر روی ناحیه ای از پوست (شایع در حیوانات فلج یا بی حرکت)
- آسیب دیدگی – از بین رفتن گسترده پوست از زور کشیدن ، به عنوان مثال پس از برخورد با وسیله نقلیه.
- هماتوم (یا جمع شدن خون درزیر پوست) – یک زخم بسته که در اثر آسیب به رگ خونی ایجاد می شود ، باعث جمع آوری خون در زیر پوست می شود.
- آسیب خرد شدن – زخم بسته ناشی از نیروی شدید در مدت زمان طولانی است.
چگونه زخم ها در سگ ها و گربه ها تشخیص داده می شود؟
اگر زخمی تشخیص داده شده یا مشکوک باشد ، مهم است که سریعاً توجه دامپزشکی انجام شود. زخم هایی که به نظر می رسد در سطح جزئی وجود داشته باشد ، بسته به شدت و محل آسیب دیدگی ، ممکن است فریبنده باشد و ممکن است تهدید کننده زندگی باشد. مشاهده یک زخم در ناحیه شدید بدن بدن ، بخصوص زخم های کوچک مانند زخم های سوراخ شده از نیش ، برای فرد غیر پزشکی می تواند مشکل باشد.
دامپزشک سگ یا گربه را با دقت مورد بررسی قرار داده و تمام زخم های موجود در آن را ارزیابی می کند ، به همراه جستجوی هرگونه نشانه ای از مشکلات دیگر.
روند ارزیابی به طور معمول شامل چندین مرحله است:
به دست آوردن تاریخچه پزشکی دقیق ، از جمله شرایط پزشکی که ممکن است بر توانایی حیوان در بهبودی یا مبارزه با عفونت تأثیر بگذارد
توجه به علت زخم (به عنوان مثال سیم خاردار ، نیش سگ ، عفونت)
بررسی دقیق زخم – برای این که دامپزشک بتواند به طور کامل زخم را کشف کند ، ممکن است نیاز به آرام بخش یا بی حسی کوتاه داشته باشد. برای ارزیابی مناسب ، موهای حیوان ممکن است تراشیده شود. ممکن است برخی از زخم ها به پرتوهای ایکس احتیاج داشته باشند.
نمونه ها (بیوپسی) ممکن است برای معاینه آزمایشگاهی و کشت گرفته شود تا هر باکتری موجود در ان مشخص شود.
ارزیابی مجدد زخم ممکن است در مراحل اولیه درمان ضروری باشد.
پیش آگهی:
پیش آگهی ایجاد زخم در سگ ها و گربه ها به عوامل بسیاری بستگی دارد از جمله شدت زخم ، سریع بودن تشخیص و درمان و سن و سلامت کلی حیوان.
یکی دیگر از عوامل مهم ، ناحیه بدن است که صدمات را تحمل می کند ، و در مواردی که زخم نیش به سمت قفسه سینه (سینه) و شکم وجود داشته باشد ، مرگ و میر بیشتر اتفاق می افتد. با این حال ، در بیشتر موارد غیرقابل تهدید برای زندگی ، سگ یا گربه می باشد.
درمان زخم در سگ ها و گربه ها
اهداف اصلی درمان زخم در سگ ها و گربه ها جلوگیری از عفونت و ترویج بهبود است. دامپزشک پس از ارزیابی اولیه ، روش درمانی را تعیین می کند که براساس محل قرارگیری زخم ، میزان آسیب و سلامت عمومی حیوان ، بهترین و سریعترین نتیجه را کسب می کند.
مدیریت زخم ها معمولاً نیاز به ارزیابی دقیق روزانه دارد و برنامه درمانی باید انعطاف پذیر باشد تا دامپزشک اجازه دهد آن را با هرگونه تغییر در زخم تطبیق دهد.
کمک های اولیه:
مراقبت های اولیه برای بهبود موفقیت آمیز زخم بسیار مهم است. روش هایی مانند استفاده از فشار برای متوقف کردن خونریزی و بانداژ اساسی باید به سرعت انجام شود. این موارد اغلب باید توسط مالک بلافاصله پس از کشف زخم و قبل از مشاوره با دامپزشک انجام شود. مهمترین ملاحظات ، مرطوب نگه داشتن زخم و تمیز بودن در حد امکان است.
کمک های اولیه برای زخم باز شامل:
- با نگه داشتن یک تکه از مواد تمیز روی محل و اعمال فشار به مدت 3 دقیقه ، خونریزی را کنترل کنید.
- شستشو با آب شور یا تمیز آب (1 قاشق چایخوری نمک در 600 میلی لیتر آب)
- در صورت امکان باند استریل استفاده کنید.
درمان دامپزشکی:
اگر حیوان شما زخمی شده یا دچار شوك شده باشد ، درمان زخم دامپزشکی پس از تثبیت حیوان آغاز می شود. در بسیاری موارد ، حیوان برای ارزیابی و درمان موثر زخم ، بدون ایجاد درد بیشتر ، به داروهای ضد درد ، آرام بخش یا بی حسی نیاز دارد. خزو موهای اطراف زخم معمولاً برای جلوگیری از آلودگی تراشیده می شود.
بیشتر بریدگی ها ، کبودی ها و ضایعات تهدید کننده زندگی نیستند و با کمترین درمان بهبود می یابند. با این حال ، برخی از زخم ها می توانند به اندازه کافی جدی باشند که نیاز به مراقبت جراحی داشته باشند.
بسته به نوع و شدت زخم ، گزینه های درمانی دامپزشکی شامل موارد زیر است:
شست و شوی زخم
محل زخم را باید شسن تا مشخص شود عمق اسیب پذیری چقدر بوده است تا عمق تخریب بیشتر مشخص شود.ممکن است در زخمخ بقایای ناخالص باشد که شامل شن ، خاک ، مو و مواد گیاهی باشد در حالی که بقایای میکروسکوپی متشکل از باکتریها است. از سرنگ برای پاك كردن محلول استریل روی زخم یا داخل زخم استفاده می شود. این روش خطر عفونت باکتریایی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
دبریدمان ، از بین بردن بافت مرده:
برداشتن بافت از بین رفته یا (مرده) از زخم با کاهش مقدار مواد مرده باید از زخم تمیز شود و شروع سریع ترمیم زخم را ترغیب کند.
بانداژهای مخصوص دبریدمان یا برداشتن بافت جراحی قابل استفاده هستند و ممکن است نیاز به تکرار چندین بار و در طی چند روز برای مؤثر بودن داشته باشند.
بیشتر موهای زائد با جدا کردن هر گونه بافت پوستی آلوده یا به خطر افتاده و برش دادن لبه های ترشح انجام می شود.
جمع آوری نمونه بافت
اگر زخم قبلاً آلوده شده باشد ، ممکن است یک نمونه بافت برای آزمایش کشت و حساسیت جمع آوری شود تا نوع باکتری درگیر و بهترین آنتی بیوتیک ها برای درمان این باکتری ها مشخص شود.
از آنجا که برای به دست آوردن نتایج آزمایش چند روز طول می کشد ، دامپزشک ممکن است در صورت عدم پاسخ مناسب زخم به درمان اولیه آنتی بیوتیک طیف گسترده ، این آزمایشات را انجام دهد.
مدیریت یک زخم باز
پس از معاینه اولیه ، آبیاری و تمیز کردن ، دامپزشک تصمیم می گیرد که زخم را ببندد یا به عنوان یک زخم باز آن را مدیریت کند. هر زخم باید به صورت جداگانه ارزیابی شود. با این وجود ، اگر پوست زیادی برای بستن زخم وجود داشته باشد ، یک عفونت باکتریایی فعال وجود دارد ، یا خطر ابتلا به عفونت زیاد است ، ممکن است زخم با استفاده از دبریدمان و پانسمان های خاص از مدیریت به عنوان زخم باز (بدون بخیه) بهره مند شود.
پانسمان مخصوص زخم
انتخاب پانسمان مناسب برای زخم در تقویت ترمیم زخم بسیار مهم است. در صورت استفاده از پانسمان نادرست ، عفونت ، تأخیر در بهبودی یا آسیب دیدگی به بافت ها و اندام های عمیق تر امکان پذیر است. پانسمان صحیح زخم یکی از مواردی است که برای مرحله و نوع زخم مناسب است. در بعضی موارد ، ممکن است از پماد هیدروژل در زیر پانسمان ها استفاده شود تا بتواند زخم را مرطوب و محافظت کند.
انواع پانسمان ها
- پانسمانهای مرطوب تا خشک – در هرگونه تغییر بانداژ ، به تمیز کردن زخم کمک می کند. در مراحل اولیه بهبودی ، ممکن است باند به اندازه دو بار در روز تغییر کند.
- پانسمان های خشک و غیر چسبنده – بعد از بهبودی مورد استفاده قرار می گیرد.
- پانسمان های فعال – شامل یک مؤلفه مانند آلژینات ، عسل مانوکا ، نقره برای تخلیه اگزودات (مایع یا چرک) به دور از سطح زخم است.
- پانسمان دبریدمان – زخمهایی که باز مانده اند معمولاً با باند مکرر و دبریدمان کنترل می شوند.
ترمیم جراحی (بسته شدن زخم):
برای بستن زخم می توان از بخیه ها ، منگنه ها یا چسب جراحی استفاده کرد. برای برخی از صدمات ، لایه های بسته شدن ممکن است لازم باشد. ممکن است یک زخم باز بعد از معالجه مدتی بسته شود. این بعد از موفقیت آمیز بودن عفونت با آنتی بیوتیک ها شایع است. چنین زخمهایی ممکن است بعد از 24 تا 72 ساعت یا بیشتر بسته شود.
ترمیم جراحی ممکن است به صورت زیر باشد:
- بسته شدن مستقیم – پس از درمان موفقیت آمیز آسیب بافتی و عفونت ، زخم با بخیه ها ، منگنه ها یا چسب جراحی در سالن عمل بسته می شود.
- پیوند پوست یا عمل گرافت – پوست از ناحیه سالم بدن گرفته شده و برای پوشاندن زخم به صورت جراحی متصل می شود.
- تکنیک های بازسازی – طیف گسترده ای از تکنیک های ترمیمی پوست وجود دارد که شامل استفاده از انواع مختلف فلپ های پوستی است.
)Penroseدرن ) یک لوله لاستیکی نرم و قابل انعطاف است که به مایعات و بافت اضافی و آلوده اجازه می دهد تا از زخم خارج شود. این ممکن است در زیر پوست در نزدیکی زخم بخیه شود.
دارو: از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی و همچنین برای جلوگیری از بروز آنها بخصوص در محل زخم نیش استفاده می شود.
هرچه زودتر آنتی بیوتیک ها پس از آسیب به پوست شروع شوند ، بهترین فرصت برای بهبودی بدون عوارض است.
برای جراحات جزئی یا زخم هایی که باید برای بهبودی باقی مانده باشد، ممکن است یک آنتی بیوتیک موضعی تجویز شود. داروهایی برای تسکین درد معمولاً تجویز می شوند، معمولاً داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می باشند. (NSAIDs)
جراحان دامپزشکی به طور معمول زخمها را با ترکیبی از روشهای درمانی فوق ، که با توجه به نوع و شدت آسیب مشخص می شود، مدیریت می کنند، به عنوان مثال:
ضایعات و بریدگی های کوچک:
این موارد اغلب فقط نیاز به تمیز کردن کامل و در برخی موارد کمی چسب پوست برای نگه داشتن لبه های بریدگی در کنار هم دارند.
بریدگی های طولانی و یا عمیق:
این موارد به تمیز کردن دقیق احتیاج دارد تا مطمئن شوید در زخم هیچ گونه باقی مانده وجود ندارد و معاینه دقیق برای تعیین میزان آسیب است. اغلب ، زخمهای پوستی بزرگ می شوند تا بافتهای زیرین بطور کامل معاینه و تمیز شوند..
زخم های سوراخ ، به خصوص در مورد نیش حیوانات: این موارد اغلب باعث ایجاد آسیب های گسترده در زیر پوست می شوند که ممکن است در معاینه اولیه قابل مشاهده نباشد. مواد خارجی قبل از آزمایش کامل از زخم خارج می شود و سپس با حجم زیادی از محلول ضد عفونی کننده با دقت تمیز می شود. بعضی اوقات این زخم ها برای درمان آسیب های عمیق در بافت ها به صورت جراحی باز می شوند.
زخمهای سوراخ شده معمولاً بخیه نمی شوند بلکه باز می مانند تا هرگونه عفونت تخلیه شود. آنها ممکن است تا زمانی که زخم بهبود نیافته باشد یا زخم به اندازه کافی سالم باشد و پانسمان شود ، بخیه ها به جای اینکه در داخل عفونت قرار گیرند ، به التیام زخم کمک می کنند.
این شکل از درمان همچنین ممکن است برای زخم هایی که بیش از 12 ساعت عمر دارند ، آلوده شده و یا نشانه هایی از عفونت ، پوسته پوسته شدن یا عدم وجود مقادیر زیادی از پوست را به کار می برند.
نویسنده:
محمدحسین شهرابادی محقق و پژوهشگر زخم و سوختگی در انسان ها و حیوانات.
ما به صورت 24 ساعته و بدون وقفه اماده ایم شما را در سرتاسر ایران راهنمایی کنیم تا راههای برخورد درست و صحیح را انجام دهید و در مسیر درمان صحیح قرار بگیرید.
۰۹۱۲۰۴۰۵۲۰۷
منابع:
https://www.petmd.com/blogs/fullyvetted/2013/april/how-to-take-care-of-your-pets-minor-wounds-30187
https://bowwowinsurance.com.au/pet-care/diseases-conditions/wounds-in-dogs-and-cats/
https://wagwalking.com/condition/open-wounds
https://www.fauna-care.com/post/what-to-do-when-your-dog-has-an-open-wound
