میخچه بسیار عمیق
میخچه بسیار عمیق

درمان میخچه چیست؟

اگر شما از آن دسته افراد هستید که در طول زندگی با درد و زمخت شدن ناحیه ای از دست یا پا مواجه شدید که فعالیت روزانه را برایتان سخت کرده، حتما نخستین اولین موردی که به ذهنتان رسیده میخچه است، برای اطمینان از این فرضیه و درمان و حتی پیشگیری از میخچه با ما همراه باشید.

میخچه (corns) چیست؟

  • میخچه ضایعه ای هیپرکراتوتیک، ملتهب، دردناک، دارای پوست مرده و کوچکتر از پینه است که مرکز سختی دارد.
  • زمانی که پوست در برابر فشار و سایش مقاومت می کند، مرکز فشار به مرور ضخیم و گسترده یافته و تبدیل به میخچه می شود.
  • درواقع میخچه واکنش طبیعی بدن در برابر محافظت از پوست است.
  • میخچه در کف و طرفین پا، قست هایی از پا که تحمل وزن کمتری دارند مانند قسمت های بالا و کنار انگشتان پا و حتی بین انگشتان ایجاد می شود و همینطور در کف و انگشتان دست نیز دیده شده است.
میخچه عمیق در انگشت سوم
میخچه عمیق در انگشت سوم

هیپرکراتوز (Hyperkeratosis) چیست؟

ضخیم شدن لایه خارجی پوست به دلیل فشار غیرطبیعی در آن ناحیه که حاوی پروتئین محافظ سخت است را هیپرکراتوز نامند.

نشانه های میخچه چیست

  • احساس درد و ناراحتی در قسمتی از پوست
  • توده برجسته و زمخت
  • خشکی
  • گاهی تاول

    میخچه در کنار تاول درمان شده
    میخچه در کنار تاول درمان شده

میخچه در کدام قسمت های بدن ایجاد می شود؟

  • سطوح نازک و بدون مو
  • کف دست و مابین انگشتان دست
  • کف پا یا قوس برجستگی پا (متاتارسال)
  • سطح خارجی انگشت کوچک در محل ساییده شدن با کفش
  • بین انگشت چهار و پنج که معمولا متمایل به سفید است.
  • میخچه بین انگشتی
  • قسمت های دیگر پوست که فشار مکرر دارند و تحمل وزن ندارند نیز ممکن است دچار میخچه شوند.

متاتارسال (Metatarsus) چیست؟

به پنج استخوان کف پا که قبل از انگشتان قرار دارند متاتارسال گفته می شود.

انواع میخچه

میخچه به سه نوع میخچه نرم (Soft corns)، میخچه سخت (Hard corns) و میخچه دانه ای شکل (Seed corns)  تقسیم می شود، که در ادامه هر کدام از انواع میخچه توضیح داده شده است.

  • میخچه نرم که در اصطلاح پزشکی (heloma molle) نامیده می شود، به میخچه بین انگشتی نیز معروف هستند معمولا مایل به سفید یا خاکستری می باشند.
  • میخچه سخت که در اصطلاح پزشکی (heloma durum) نامیده می شود، بیشتر رواج دارد و معمولا در بالای انگشتان پا ایجاد می شود.
  • میخچه دانه ای شکل که معمولا در قسمت پایین پا ایجاد می شود از میخچه های ریز تشکیل شده. این عارضه طبق نظر پزشکان به دلیل بسته شدن مجرای عروقی ایجاد می شود.

دیگر انواع میخچه

میخچه دست

دستان نیز همانند پاها بخاطر سایش مکرر دچار میخچه می شود. میخچه دست در کف دست و مابین انگشتان بیشتر رویت می شود.

افرادی که مشاغل آنها بیشتر با دست سروکار دارد مانند باغبانان، کارگران ساختمان، ورزشکاران، افرادی که فعالیت های مکانیکی می کنند، نوازندگان موسیقی، آشپزان حرفه ای و کارهای هنری مانند منبت کاری و سفالگری بیشتر در معرض ابتلا به میخچه دست هستند.

میخچه دست
میخچه دست

میخچه پا

قسمت هایی از پا که تحمل وزن ندارند مانند قسمت فوقانی و کناری انگشتان پا و مابین انگشتان و پاشنه پا بیشتر دچار میخچه می شود.

علاوه بر کفش و جوراب نامناسب و عدم رعایت بهداشت، فعالیت های فیزیکی که بصورت زیاد و مکرر با پاها در ارتباط هستند همانند ورزش دو نیز میتوانند بستری برای ایجاد میخچه در پا شوند.

میخچه و وضعیت پایی که زیاد در کفش نامناسب بوده است
میخچه و وضعیت پایی که زیاد در کفش نامناسب بوده است

میخچه زیر ناخن

برای درمان میخچه زیر ناخن که به دلیل عدم دسترسی به میخچه بخاطر وجود ناخن بر سر راه ، کمی سختتر از انواع دیگر میخچه است.

نحوه درمان میخچه زیر ناخن

ابتدا باید ناخن را در آب گرم قرار داده و محل ابتلا را مالش دهید تا به مرور رفع شود.

اما در مواردی که میخچه بزرگ و کهنه باشد برای درمان لازم است:

  • ناخن فرد توسط پزشک متخصص برداشته شود تا بتوان میخچه را خارج کرد. برای این کار پزشک توصیه به بلند کردن ناخن می کند تا کار راحتتر شود.
  • سپس میخچه را با جراحی کوچکی جدا کرده و برای اطمینان از عدم بازگشت آن، میخچه را بصورت ریشه ای از بین میبرد.
  • لازم است فرد بیمار پس از جراحی، هر چند وقت یکبار برای اطمینان از روند صحیح رشد ناخن تحت نظر پزشک معالج باشد.

میخچه عروقی چیست؟

میخچه های عروقی یا عصبی که بسیار نادرند، دارای فیبرهای عصبی و رگ های خونی هستند. این میخچه ها ممکن است بسیار دردناک و ناراحت کننده باشند و در صورت جراحی احتمال خونریزی در محل میخچه زیاد است. برای درمان میخچه عروقی پزشک متخصص به دلیل وسعت منطقه جراحی از بی حسی موضعی استفاده می کند.

متاسفانه احتمال بازگشت دوباره این میخچه ها پس از درمان بسیار بالاست. به همین دلیل مراجعه به پزشک معالج پس از درمان امری ضروری است.

میخچه در کودکان

در کودکان همانند بزرگسالان میخچه رواج دارد ولی در کودکان به دلیل راه رفتن های زیاد، نپوشیدن جوراب، پابرهنه راه رفتن روی سطوح سخت و رعایت نکردن بهداشت از میخچه ی پا بیشتر دیده می شود. همینطور کفش نامناسب و اشکال در استخوان بندی کودک موضوع شکایت خانواده ها شده که برای آنها عارضه ای دردناک است و مراجعه به پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.

علل ایجاد میخچه چیست؟

  • فشار و اصطکاک مکرر به قسمتی از بدن
  • عدم رعایت بهداشت دست و پا
  • استفاده از جوراب نامرغوب که پلاستیک در آنها بکار رفته
  • استفاده از کفش نامناسب، تنگ، نوک تیز، پاشنه بلند، پلاستیکی
  • پوشیدن کفش و صندل بدون جوراب
  • پابرهنه راه رفتن
  • استفاده از کفش های جدید که پای شما به آن عادت ندارد.
  • عدم درمان قوس کف پا
  • افزایش وزن
  • بارداری
  • سن بالا

    میخچه در اثر فشار کفش نامناسب
    میخچه در اثر فشار کفش نامناسب

عوامل موثر در ایجاد میخچه

  • ارتباط سن و میخچه

اگرچه بروز میخچه در همه سنین از کودک گرفته تا کهنسال متداول است ولی هرچه سن بیشتر شود در نتیجه پوست بدن نازکتر و آسیب پذیر شده و بستر این بیماری فراهم می شود.

  • میخچه و وراثت

طبق نظر محققین هیچ گونه عامل ژنتیک و وراثتی در ایجاد میخچه دخالت ندارد بلکه فقط فشار زیاد در منطقه ای از پوست ایجاد میخچه می کند. به هر حال نمی توان از تأثیر مقاومت پوستی افراد که هم ژن و هم آب و هوا و نوع زندگی در آن موثر است را نادیده گرفت.

  • میخچه و جنسیت

اگرچه میخچه در همه افراد اتفاق میافتد ولی در زنان به دلیل استفاده بیشتر از کفش و صندل های نامناسب مانند کفشهای نوک تیز، تنگ و پاشنه بلند و اصطکاک زیاد بند صندل و درز آن با قسمتی از پا شایعتر از مردان است.

میخچه همراه با تاول
میخچه همراه با تاول
  • میخچه در بارداری

زنان باردار به دلیل شرایط هورمونی و تورم پا، بیشتر در معرض ابتلا به میخچه هستند. اگر چه جداکردن بافت مرده میخچه پا با استفاده از سنگ پا به از بین بردن آن کمک می کند ولی درمان میخچه در بارداری بهتر است تحت نظر پزشک باشد.

  • میخچه و عفونت

عفونت میخچه بسیار نادر است، اما در مواردی اگر میخچه یا پینه آلوده باشد و پوست اطراف آنها قرمز و ملتهب شود، ممکن است عفونت کند که باید به پزشک مراجعه شود و طبق دستور پزشک آنتی بیوتیک مصرف شود.

مهم ترین راه ها برای پیشگیری از میخچه

  • بهداشت منظم دست و پا
  • انتخاب کفش و صندل مناسب پا که نه تنگ باشد و نه بسیار زیاد آزاد، راحت بودن نوک کفش و در آخر جنس مرغوب آن
  • استفاده از جوراب هنگام پوشیدن کفش
  • هنگام انجام فعالیت هایی که بطور مکرر از دست یا پا استفاده می شود و به آنها فشار زیادی وارد می شود، استراحت منظم و تغییر وضعیت توصیه می شود.

روش های درمان میخچه

  • چسب میخچه یا سالیسیلیک اسید

استفاده از سالیسیلیک اسید که در غلظت ها و دوزهای متفاوت و بصورت کرم، قطره، گچ و پد در دسترس قرار دارد و از رایجترین و کم هزینه ترین راههای درمان میخچه، پینه و زگیل می باشد.

درصورت حساسیت دارویی، عفونت های پوستی، التهاب شدید، بارداری، شیردهی و دیابت قبل از استفاده از این روش حتما با پزشک مشورت کنید.

  • جراحی

* سالیسیلیک اسید (Salicylic acid) چیست؟

اسیدسالیسیلیک ماده جامد، بیرنگ و یکی از انواع ترکیبات آلی می باشد که جهت درمانهای پوستی، درمان میخچه، زگیل، کاهش آکنه، لایه برداری از پوست و ضدآفتاب استفاده می شود. این ماده با حل کردن مواد چسبنده بین سلولی سبب ضعیف شدن لایه کراتین شده و پوست های مرده میخچه را با سرعت بیشتری از بین می برد.*

زگیل (warts) چیست؟

ضایعه ای پوستی است که ظاهری کوچک، خشن و سخت دارد و همرنگ پوست می باشد. زگیل در قسمتهای مختلف بدن ممکن است ایجاد شود ولی معمولا در قسمت پایین پا ظاهر می شود و بخودی خود دردناک نیست.

 

درمان خانگی میخچه

درمان میخچه در منزل همانند بیماری های دیگر امکان پذیر است و در موارد زیادی موفقیت آمیز خواهد بود:

برای از بین بردن میخچه روشهای زیادی بین افراد و حتی طب سنتی مانند پوست موز و اسانس چای، روغن چای سبز، ترکیب پیاز و سرکه، میخک و آب لیمو، روغن کرچک و سرکه سیب، زردچوبه، آسپرین، جوش شیرین، نمک فرنگی ، پیاز، پاپایا، آناناس، سیر، روغن نارگیل، بلغور جو دوسر و موارد دیگر مطرح است ولی از میان آنها لازم میدانیم به موثرترین روش اشاره کنیم، تمام موارد مطرح شده در ادامه را با تائید پزشک انجام دهید:

  • تراشیدن پوست ضمخت و مرده میخچه پا به آرامی، البته درصورتیکه مبتلا به دیابت، نوروپاتی محیطی، مشکلات خونی و عروقی هستید برای این کار حتما به پزشک معالج مراجعه کنید.

برای این کار می توانید ابتدا پا را درون آب گرمی که کمی مایع پاک کننده مخلوط است قرار دهید و سپس از سنگ پا یا سوهان برای جدا کردن پوست های مرده استفاده کنید

  • استفاده از سرکه یکی از راحتترین و در دسترس ترین روشهای از بین بردن میخچه است.

 

ابتدا منطقه مورد نظر را تمیز کرده و سرکه سفید را به وسیله پنبه روی میخچه بمالید تا کاملا مرطوب شود، سپس پنبه آغشته به سرکه را به مدت چند ساعت روی میخچه بگذارید و با پانسمان ببندید و سپس حدود نیم ساعت پانسمان را جهت تنفس باز کنید و دوباره پانسمان را تکرار کنید. حدود 14 روز این کار را انجام دهید تا به مرور متوجه خشک شدن میخچه شوید.

  • خیساندن و شستشوی مرتب پاها و دست ها با آب گرم و صابون که سبب نرمی میخچه می شود و پوست لطیف و نازک تر شده و به مرور میخچه ناپدید می شود.

نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) چیست؟

اعصاب محیطی شامل یک شبکه پیچیده است که مغز و نخاع را به عضلات، پوست و اندامهای داخلی بدن متصل می کند. به مجموعه شرایطی که فعالیت این عصب را هنگامی که از مغز به نخاع و قسمتهای دیگر بدن پیام ارسال می کند، دچار مشکل و آسیب کند، نوروپاتی محیطی گفته می شود.

 

پینه (callus) چیست؟

به قسمتی از پوست که در اثر فشار، اصطکاک و تحریکات پی در پی ضخیم شده پینه گفته می شود. پینه در هر جای پوست ممکن است ایجاد شود ولی معمولا در دست و پا بیشتر دیده می شود.

این مشکل پوستی بطور کلی مضر نیست و ممکن است خود به خود رفع شود ولی مالش و دستکاری بیش از حد آن می تواند سبب ایجاد تاول شود.

میخچه ای که با فریز منجر به تاول شده است
میخچه ای که با فریز منجر به تاول شده است

چه عواملی منجربه به ایجاد پینه می شود؟

از عوامل ایجاد پینه می توان به نوشتن زیاد با مداد یا خودکار که در انگشت میانی یا انگشت حلقه ایجاد پینه می کند و عامل شایع دیگر نواختن سازهای زهی مانند ویولن و گیتار است.

  • قسمت فوقانی کف دست وزنه برداران به دلیل اصطکاک و فشارهای مکرر
  • در کوهنوردان نیز پینه در تمام انگشتان آنها دیده شده
  • کارهای ساختمانی، مکانیکی و منبت کاری با چوب، استفاده زیاد از چاقو در آشپزان رستورانها، بخصوص مواردی که بدون دستکش انجام می شود
  • سنگ نوردی، رقص باله، قایقرانی، ورزشهای رزمی
  • پینه روی پیشانی افرادی که بصورت مکرر سجده میکنند نیز شایع است.
  • انگشت چکشی نیز می تواند شرایط پینه را فراهم کند.

انگشت چکشی یا انگشت پتک (mallet finger) چیست؟

انگشت چکشی آسیب عضلانی در دورترین مفصل انگشت است که انگشت فرد آسیب دیده از نمای پهلو به شکل حرف (V) وارونه دیده می شود و به دو نوع سخت و انعطاف پذیر تقسیم می شود. از علل این عارضه میتوان به ضربه به انگشت  و آرتروز اشاره کرد. *

تفاوت میخچه و پینه

پینه برعکس میخچه معمولا دردناک نیست و اکثراَ در کف پاها، زیر پاشنه، کف دست و زانو ایجاد می شود و اغلب بزرگتر از میخچه است. میخچه معمولا ظاهری گرد یا بیضی شکل دارد اما پینه پهن و صاف است.

محمدحسین شهرابادی

محمدحسین شهرآبادی دانشجوی پزشکی عمومی محقق و‌ پژوهشگر در زمینه زخم و سوختگی و استومی فعال در زمینه اموزش پیشگیری و درمان زخم و سوختگی و استومی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته پرستاری سال ۱۳۹۳ کارشناس زخم بیمارستان مهر از سال ۹۳ تا ۹۸ مشاور کارشناس زخم در امور بیماران ضایعات نخاعی کارشناس زخم مرکز بهزیستی مولوی سال ۱۳۹۴ گذراندن طرح نیروی انسانی از سال ۹۵ تا ۹۷ در مرکز سوانح سوختگی شهید مطهری گذراندن کورس زخم و سوختگی و استومی در آکادمی لوهمن روشه در کشور المان سال ۲۰۱۷ مدرس و برگزار کننده دوره های زخم و سوختگی...

دیدگاهتان را بنویسید