دبرید چیست؟
ایا دبریدمان ضروری است؟
چند مورد دبریدمان داریم؟
برای رسیدن به سوالاتتان با ما همراه باشید.
دبریدمان زخم
دبریدمان (Debridment) یعنی زدودن بافت های مرده از سطح زخم و رسیدن به بافت زایا و این فرایندی است که به منظور برداشتن بافت های نکروزه انجام می گیرد.
معمولا زخم را با پانسمان های بسته مرطوب نگه می دارند تا بافت های نکروزه و بافت های مرده نرم و پر از مایع شوند تا به راحتی از بستر زخم جدا شوند.
تا بافت های مرده از سطح زخم زدوده یا دبرید نشود درمان زخم انجام نخواهد شد،یا درمان زخم به تعویق خواهد افتاد.
هرچقدر زخم زودتر دبرید نشود و اسکار بر روی زخم باقب بماند هم درمان زخم به تاخیر می افتد و هم زخم با جای بیشتری بعد التیام باقی خواهد ماند.
در این موارد بافت مرده مانند یک پوشش روی زخم را فرا می گیرد و زخم را متوقف می کند،پس برای التیام زخم باید زخم عاری از هر گونه بافت مرده باشد.
هدف از دبریدمان در سوختگی
- برداشتن بافت های الوده به میکروب و اجسام خارجی و سپس محافظت کردن از بیمار در برابر عوامل بیگانه
- برداشتن بافت های مرده و یا بافت های اسیب دیده در سوختگی و اماده کردن برای گرفت و التیام زخم
ما چندین نوع دبردمان داریم که در زیر مهم ترین ان ها را برای شما شرح می دهیم.
انواع دبریدمان چیست؟
دبریدمان زخم اغلب به دو دسته طبقه بندی می شود:
- انتخابی
- غیر انتخابی
نوع دیگر دسته بندی دبریدمان با استفاده از
- ابزار یا
- بدون ابزار
می باشد.
روش دبریدمان انتخابی
فقط بافت نکروز را از بستر زخم برمی دارد و به بافت سالم آسیبی نمی زند .
دبریدمان انتخابی شامل موارد زیر است.
- اتولایتیک
- آنزیمایتیک
- ماگوت تراپی
- دبریدمان شارپ محافظه کارانه.
روش دبریدمان غیرانتخابی شامل موارد زیر است.
- دبریدمان جراحی
- دبریدمان مکانیکی خیس به خشک
- شستشو با فشار بالا
- دبریدمان اولتراسوند
در دبریدمان جراحی هم بافت زنده و هم بافت غیرزنده را از بستر زخم جدا می کنیم.
اگر زخم دبرید شده خونریزی کند از انتهای پلاکت های آزاد شده فاکتور رشد آزاد می شود و ترمیم زخم را تحریک می کند.
دبریدمان با ابزار شامل: دبریدمان جراحی ودبریدمان شارپ محافظه کارانه می باشد.
دبریدمان غیر ابزاری شامل
- دبرید اتولایتیک،
- آنزیمایتیک،
- شیمیایی،
- ماگوت تراپی،
- هیدروتراپی و
- اولتراسوند می باشد.
هر کدام از روش های دبریدمان یک مکانیسم خاص دارد و اندیکاسیون و کنتراندیکاسیون های ویژه ای دارند.
دبریدمان اتولایتیک
دبریدمان اتولایتیک در واقع شامل برداشتن بافت نکروز توسط سلول های سفید خود بدن و با استفاده از آنزیم های بدن است که در طی فاز التهابی نرمال به بستر زخم مهاجرت می کنند.
آنزیم های بدن شامل پروتئولایتیک و فیبرینولایتیک و کلاژنایتیک است که روی سلول های مرده اثر می کند،
در حالی که به سلول های سالم آسیبی وارد نمی کند.
دبریدمان اتولایتیک به طور طبیعی وقتی انجام می شود که زخم دارای رطوبت باشد همینطور خونرسانی به زخم کافی باشد ضمنا عملکرد لکوسیت ها کافی باشد.
زیرا اتولایتیک دبریدمان بر سلول های خونی تکیه دارد که نیاز است خون رسانی به آن منطقه کافی باشد تا سلول های سفید خون به طور مناسب وارد عمل شوند. این روش یک روش دبرید ایمن و آرام محسوب می شود و بیشتر در بافت اسلاف کاربرد دارد. این روش برای زخم های غیر عفونی مناسب است.
دبریدمان آنزیمایتیک
یکی دیگر از روش های دبریدمان روش آنزیمایتیک است که با استفاده از آنزیم های پروتئولیتیک نظیر پاپائین، اوره و کلاژناز و تریپسین بافت نکروزه را برمی دارد
در حال حاضر تنها عنصر دبریدمان آنزیمایتیک موجود کلاژناز است که از باکتری کلستریدیوم تهیه شده است.
کلاژناز، کلاژن های طبیعی بافت نکروزه را حذف می کند و یک روش ایمن برای زخم های عفونی است. به خصوص بیمارانی که آنتی بیوتیک درمانی هم می شوند.
کلاژناز را می توان با پانسمان ها آنتی باکتریال و آنتی بیوتیک های موضعی استفاده کرد. مطالعات سازگاری بین کلاژناز و آنتی بیوتیک های موضعی نظیر پلی مکسین بی باکتریسین و موپیروسین و پانسمان های انتی باکتریال را نشان داده اند.
کارشناس زخم باید بداند که کلاژناز با ترکیبات نمک و محصولات نقره دار سازگار نیست.
ممکن است چندین روز تا هفته ها برای انجام دبریدمان آنزیمایتیک زمان لازم باشد. مطالعات بسیاری نشان داده اند که کلاژناز برای دبرید زخم های عروق محیطی اثر بخش هستند و همچنان سرعت کلاژناز از دبرید اتولایتیک سریع تر است.
همچنین استفاده از تمیز کننده های زخم می تواند آنزیم های کلاژناز را از کار بیاندازد. کلاژناز روی بافت اسلاف تاثیر بهتری دارد.
این محصول در بستر زخمی که PH آن بین ۶ تا ۸ باشد موثرتر خواهد بود و در PH بالای ۹.۵ اسکار می افتد. هیچ روشی برای اندازه گیری PH زخم وجود ندارد. اگر از کلاژناز در بافت اسکار استفاده می شود پرستار زخم باید روی بافت اسکار روزنه ای ایجاد کند تا به کلاژناز اجازه دهد خود را به بستر زخم برساند.
دبریدمان مکانیکی
در این شیوه،ابزارهای جراحی برای جدا کردن و برداشتن بافت مرده استفاده می شود. این کار می تواند توسط پزشکان، پرستاران یا فیزیوتراپ های کارازموده انجام شود و معمولا هنگام تعویض روزانه پانسمان و تمیز کردن زخم انجام گیرد.
در صورت انجام خونریزی یا،از مواد بند اورنده خونریزی یا اعمال فشار می توان برای بند اوردن خونریزی از رگ های کوچک استفاده کرد. پانسمان و تمیز کردن زخم برای ما به برداشت بافت های مرده کمک می کند.
دبریدمان جراحی
انجام جراحی زودهنگام به منظور برداشتن بافت های مرده همراه با بستن زود هنگام زخم های سوختگی، اکنون به عنوان یکی از مهم ترین فاکتورهای دخیل در زنده ماندن بیماران با صدمات سوختگی بزرگ تبدیل شده است.
بستن زخم های سوختگی با جراحی به کاهش ابتلا به عفونت منجر می شود امکان زنده ماندن را بهبود می بخشد.
معمولا دبریدمان جراحی با اکسیژن همراه است و گاها بعد از دبریدمان می توان عمل گرافت را انجام داد ولی بعضی از زخم ها را نمی توان پس از اکسیژن و دبریدمان گرافت زد، این نوع زخم ها را یک پانسمان بیولوژیک انجام می دهند و تا اماده شدن محل دبرید برای انجام عمل گرافت صبر می کنند.
دبریدمان چراحی باعث کوتاه شدن اقامت بیمار در بیمارستان و کاهش ریسک ابتلا به عفونت های بیمارستانی و خطر سپسیس می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و برای درمان در منزل اعم از انواع زخم سوختگی زخم بستر از بین بردن جای زخم با لیزر و دیگر خدمات پرستاری همچون تزریقات سرم تراپی با ما تماس بگیرید
۰۹۱۲۰۴۰۵۲۰۷
شهرابادی
منابع
https://www.healthline.com/health/debridement
https://www.woundsource.com/blog/wound-debridement-options-5-major-methods
https://surgery.ucsf.edu/conditions–procedures/debridement.aspx
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/debridement
