تا حالا بارها شده است که شنیده اید زخم سوختگی درجه چند است.
این درجه بندی ها بر چه اساس است؟
یا بارها شنیده اید که این زخم چند درصد است؟
این درصد ها چگونه تعیین می شود. با ما همراه باشید تا به جواب سوال هایتان برسید.
ارزیابی زخم سوختگی
طبقه بندی شدت زخم سوختگی بر اساس سایز و عمق می باشد. محل سوختگی اگرچه عامل مهمی است ،زمانی که شدت سوختگی تعیین می شود.
سایز سوختگی
اندازه یا وسعت اسیب سوختگی در اصطلاح با درصد مساحت سطحی سوختگی بیان می شود. ارزیابی دقیق به عنوان راهنمای مدیریت اولیه زخم سوختگی ضروری است. درصد مساحت سوختگی در محاسبه دقیق احیا مایعات و پیش بینی پاسخ فیزیولوژیک بدن استفاده می شود. چندین روش برای محاسبه مساحت سوختگی بدن وجود دارد.
- معمولی ترین روش برای تخمین میزان سوختگی قانون نه می باشد.
قانون نه بدن را به چند قسمت تقسیم می کند، و هر قسمت مربوط به درصدی از سوختگی در بزرگسالان می باشد. به خاطر اینکه قسمت های مختلف بدن کودکان نسبت به بزرگسالان متفاوت است از یک جدول اصلاح شده باید استفاده گردد که کمی متفاوت با بزرگسالان است.
- اگر چه یک جدول متناسب با بدن کودک بر مبنای قانون نه وجود دارد اما جدول لاند برودر دقیق تر است و معمولا در ارزیابی مساحت سوختگی بدن کودکان بیشتر استفاده می شود.
اگر الگوی سوختگی کودک پراکنده باشد و مناطق کوچکتری را در بر گرفته باشد محاسبه میزان سوختگی سخت تر خواهد بود.
- به عنوان یک قانون کلی از مچ دست تا سر انگشتان دست بیمار یک درصد محاسبه میشود که این عدد تقریبی است.
ارزیابی دقت مساحت سوختگی به روش انتخابی شما و مهارت بالینی شما بستگی دارد.
قانون نه در نوزادان و کودکان و بالغین.
قانون لاند برودر برای تخمین دقیق تر سوختگی به خصوص در نوزادان به کار می رود. زخمهای سوختگی به سه قسمت، خفیف، متوسط، شدید در اطفال و بزرگسالان طبقه بندی می شود.
- سوختگی خفیف: در کودکان کمنر از ۱۰ درصد و در بزرگسالان کم تر از ۱۵ درصد.
- سوختگی متوسط: در کودکان بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و دربزرگسالان بین ۱۵ تا ۲۵ درصد.
- سوختگی شدید: در کودکان بیشتر از ۲۰ درصد و در بزرگسالان بیشتر از ۲۵ درصد.
عمق سوختگی
عمق سوختگی بر مبنای معاینات بالینی انجام می شود. ممکن است شامل فقط اپیدرم، قسمتی از درم، و ممکن است تا استخوان و عضله و زیر جلد نیز گسترش یافته باشد. در گذشته توصیف یک زخم بر اساس درجه زخم (یک و دو سه و چهار) بوده است. اگرچه این دیگر استاندارد مراقبت از زخم نیست. امروزه سوختگی ها بر اساس سطح درگیری بافت به سه دسته طبقه بندی می شوند.
اپیدرم
سوختگی هایی که فقط اپیدرم را درگیر کرده اند هنگام محاسبه مساحت سوختگی در نظر گرفته نمی شوند. در این قسمت معمولا پوست قرمز داغ و دردناک است اما شامل تاول و از بین رفتن پوست نمی شود. معمولا بین سه تا چهار روز درمان می شود. آفتاب سوختگی معمولا در این طبقه بندی قرار می گیرد.درمان در این مرحله بر اساس تمیز کردن ارام پوست و استفاده از ضد دردهای خفیف برای کاهش درد و استفاده از لباس های ازاد و کم و استفاده پماد های مرطوب کننده میباشد.
طبقه بندی قدیم سوختگی ها
انواع سوختگی
سوختگی درجه اول
این نوع تنها بر سطح پوست اثر گذاشته و اغلب نیاز به درمان خاصی نداشته و پس از چند روز بطور خودبخود بهبود می یابد.
سوختگی درجه دو
این نوع سوختگی زمانی رخ می دهد که لایه‌های زیرین پوست آسیب دیده و نسبت به نوع اول شدت بیشتری دارد. در این موارد پانسمان محل آسیب دیده ضروری است.
سوختگی درجه سه
در نوع تمام لایه‌های پوست آسیب دیده بطوریکه ممکن است نیاز به پیوند پوست وجود داشته باشد.
سوختگی درجه چهار
در این نوع آسیب ها علاوه بر آسیب تمام لایه های پوست ممکن است بافت های عمیق‌تر مانند ماهیچه ها و یا حتی استخوان ها نیز آسیب ببینند. احتمال مرگ بیمار در این آسیب ها بسیار بالاست.
سوختگی نیم ضخامت
سوختگی نیم ضخامت به دو قسمت سطحی و عمقی تقسیم می شود. در ۷۲ ساعت اول بعد از اسیب تشخیص سطحی از عمقی به علت پویا و پیوسته بودن زخم بسیار سخت است، بنابراین ارزیابی مداوم زخم ضروری است.
سوختگی با ضخامت نسبی سطحی
- قرمزرنگ و بسیار دردناک است و قابلیت لمس شدن از روی پوست را دارد.
- توسط ادم و تاول و ترشح مشخص میشود.
سوختگی باضخامت نسبی سطحی با پماد های مخصوص پس از دو هفته درمان می شود. سوختگی با مایعات داغ و یا با جرقه می تواند مثالی برای این نوع سوختگی باشد. تاول های کوچک تر از دو سانتی متر نباید تخلیه شوند. تاول های بزرگتر از دو سانتی متر معمولا تخلیه شده و دبرید نمی شوند. خود پوست تاول میتواند بهترین پانسمان برای زخم باشد.
سوختگی نیم ضخامت عمقی
- معمولا رنگ پریده تر وخشک تر هستند و قابلیت لمس شدن با دست را ندارند.
- گاهی اوقات ممکن است تاول در این نوع زخم ها ظاهر شود.
این آسیب نیم ضخامت عمقی با پانسمان های مرطوب در کم تر از ۲۱ روز درمان می شود. البته توجه داشته باشید زخم هایی که بین ۱۴ تا ۲۱ روز درمان می شوند کاهش پیوستگی بین اپی درم و درم را تا سه ماه نشان می دهند. بنابراین تاول های متناوب و پشت سر هم در پاسخ به شکافته شدن پوست در تروماهای خفیف در طول این زمان عادیست.
اگر درمان زخم بیش از ۲۱ روز طول بکشد برش پوست و گرافت برای جلوگیری از اسکار های هیپر تروفیک (گوشت اضافه) ضروریست. این نکته به ویژه در نقاطی مانند مفاصل انگشتان دست یا پا و دیگر مفاصل بدن جهت جلوگیری از محدودیت حرکتی الزامیست.
۳- سوختگی های تمام ضخامت
سوختگی های تمام ضخامت شامل نکروز کل اپیدرم و گسترش ان حداقل به بافت زیر جلد نیز می رسد. از کار انداختن و بیجان کردن عملکرد بافت اسکار نامیده می شود. اسکار ممکن است شکل های متفاوتی بسته به عمق و مکانیسم سوختگی دارد.
اسکار ممکن است به شکل زیر باشد:
- خشک
- مومی
- سفید
در اسیب های حرارتی تولید انعقاد در رگ های خونی بافت های زیر جلد می کند.
- اگرسوختگی به بافت های زیرین گسترش یابد اسکارممکن است قهوه ای یا خشک یا چرمی شکل و یا زغالی باشد.
این نوع شکل ها غالبا همراه با قرار گرقتن طولانی در معرض شعله اتش اتفاق می افتد.
- اسکارهای تمام ضخامت که بدون سوختن با شعله آتش اتفاق می افتد می تواند به صورت لکه لکه ظاهر شود که دال بر سوختگی شیمیایی می باشد.
- اگر خشک و ظاهر قرمز آلبالویی داشته باشد که دال برسوختگی شدید با مایعات داغ است.
همان طور که ادم ناشی از سوختگی بدتر می شود اسکار معمولا سفت تر میشود.اگر اسکار یک اندام و محیط پیرامون اندام را در بر بگیرد اسکارتومی اورژانسی برای جلوگیری از انسداد حاد شریان لازم است. نکات زیر را به یاد داشته باشید.
- سوختگی تمام ضخامت شامل تخریب کامل اعصاب میشود و این حقیقت را که سوختگی های تمام ضخامت درد ندارند را تایید میکند.
- گرچه سوختگی ها به ندرت عمق یکسان دارند اما آنچه به ظاهر دراسیب های تمام ضخامت دیده میشود ممکن است شامل مناطق دردناک مانند انچه در اسیب های نیم ضخامت قبلتر دیده ایم شود.
درمانگران زخم باید همیشه درد بیمار را ارزیابی کنند حتی اگر زخم دردناک نباشد. سوختگی های تمام ضخامت باید با برداشتن اولیه بافت های مرده و گرافت درمان شود تا از عفونت و یا اسکار هیپرتروفیک(گوشت اضافه)جلوگیری شود.
محل سوختگی
محل اسیب سوختگی نیزبرای ما اهمیت حیاتی دارد.
- سوختگی هایی که صورت را در بر می گیرد نیازمند مراقبت های ویژه برای جلوگیری از جای زخم و محدودیت حرکت در عملکرد صورت میباشد.
- اگر دست ها و یا پاها دچار سوختگی شوند مراقبت باید بر مبنای حفظ عملکرد و حفظ جریان گردش خون باشد.
- سوختگی ناحیه پرینه نیازمند مراقبت بسیار شدید به دلیل خطر ریسک بالای عفونت و وجود انتهای سیستم گوارش که می تواند باعث سوختگی منتشره درعمق شود. به علاوه که گرافت پوست در این ناحیه بسیار سخت و مشکل است و امکان عدم گرافت موفق و پس زدن گرافت وجود دارد.
- اسیب های سوختگی که مناطق مفصلی را در بر می گیرد نیازمند مراقبت خاص است که گرافت پوستی بهترین راه برای جلوگیری از کوتاه شدن دامنه حرکتی در مفاصل بدن است.
این بیماران نیازمند استفاده از اسپلیت های مخصوص پوزیشن های درست در جهت حفظ یکپارچگی مفصل و تمرینات مخصوص جهت افزایش دامنه حرکتی عملکرد مفاصل هستند.
آسیب های غیر تصادفی
سو استفاده از کودکان، سالمندان و بالغین مستقل، یک مشکل جهانی است.و محدود به جامعه خاص یا نژاد یا مذهب خاصی نمی شود. سو استفاده کنندگان ممکن است در هر لباسی باشند. تخمین زده می شود که ده درصد سوختگی در کودکان در نتیجه سو استفاده از کودکان می باشد.
بنابراین هنگامی که ارزیابی انجام می شود باید به دقت از همراهان در مورد چگونگی سوختن کودک پرسید و اگر مورد مشکوکی در مورد نحوه سوختن کودک متوجه شدید باید مراجع زیر ربط را جهت برخورد مطلع سازید.
- اسیب های سوختگی غیر تصادفی می تواند در نتیجه بی توجهی یا خشونت و یا تجاوز باشد.
- سوختگی با مایعات داغ یا شعله اتش و یا سوختگی های تماسی انواعی از سوختگی های مشترک و متداول با سو استفاده می باشد.
- سوختگی با مایعات داغ که متقارن به نظر می رسند و فاقد نشانه های سوختگی پراکنده هستند و یا در ناحیه باسن و یا پرینه هستند باید نگران بود.
- زمانی که افرا به طور عمد در مایعات داغ غوطه ور می شوند یک خط روشن و واضح بین نقاط اسیب دیده و نقاط سالم وجود دارد.
- سوختگی های حرارتی که به صورت عمدی اتفاق می افتد شکل کامل جسم سوزاننده بر روی پوست دیده می شود مانند شکل اتوی داغ روی پوست. یا شکل کامل گردی سیگار.
- اگر یک فرد بخواهد با سیگار بسوزد رفلکس طبیعی بدن باعث کشیده شدن عضو سوخته به عقب می شود و کامل با گردی سیگار نمی سوزد.
هر گونه موردی که دال بر سو استفاده در گروه کودکان سالمندان یا جوانان بود باید مراجع قضایی مربوطه در بیمارستان یا کلینیک را درجریان گذاشت.
برای کسب اطلاعات بیشتر و برای درمان در منزل اعم از انواع زخم سوختگی زخم بستر از بین بردن جای زخم با لیزر و دیگر خدمات پرستاری همچون تزریقات سرم تراپی با ما تماس بگیرید
۰۹۱۲۰۴۰۵۲۰۷
شهرابادی
منابع
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC421790/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3917143/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23768714
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18656192
