زخم واسکولیتی با التهاب رگ های خونی همراه می باشد. این التهاب می تواند باعث ضخیم شدن دیواره رگ های خونی، کاهش فضای عبوری رگ ها و محدود شدن خونرسانی شود و در نهایت، شاهد آسیب ارگان ها و بافت ها خواهیم بود.
انواع مختلفی زخم واسکولیتی وجود دارد. برخی از این زخم ها می توانند بر روی یک ارگان و یا چند ارگان تاثیر بگذارند. بسته به نوع زخم واسکولیتی، امکان درمان و بهبودی وجود دارد. در بیشتر موارد، التهاب با مصرف دارو کاهش می یابد و جلوی پیشرفت شرایط نیز گرفته خواهد شد.
علائم و نشانه های زخم واسکولیتی
علائم کلی زخم های واسکولیتی عبارتند از:
- تب
- سردرد
- خستگی
- کاهش وزن
- دردهای عمومی
بسته به ناحیه درگیر، شاهد بروز علائم مختلفی خواهیم بود. برخی انواع زخم واسکولیتی می تواند منجر به بروز ضعف و بی حسی در دست ها و پاها شود. کف دست و پاشنه پا نیز ملتهب و سفت خواهد شد. چرا که خونرسانی به اعصاب به خوبی انجام نمی شود.
واسکولیت در مغز می تواند منجر به بروز سکته شود.
التهاب در رگ هایی که کار خونرسانی به کلیه ها را بر عهده دارند، منجر به بروز نارسایی کلیوی خواهد شد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده از زخم واسکولیتی، باید به پزشک مراجعه شود. برخی انواع زخم واسکولیتی، به سرعت شدت می گیرند، به همین خاطر، تشخیص به موقع به درمان موثرتر کمک خواهد کرد.
علت زخم واسکولیتی چیست؟
علت اصلی و دقیق بروز زخم واسکولیتی به طور کامل مشخص نیست. برخی از این زخم ها ژنتیکی هستند و برخی دیگر، در پی حمله سیستم ایمنی به سلول های رگ های خونی ایجاد می شوند. محرک های موثر بر روی واکنش های سیستم ایمنی عبارتند از:
- – عفونت ها مانند هپاتیت B و C
- – سرطان های خون
- – بیماری های سیستم ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس
- – واکنش به داروهای خاص
عوامل موثر زخم واسکولیتی
زخم واسکولیتی می تواند افراد در هر رده سنی را درگیر کند. از جمله عوامل موثر در بروز زخم های واسکولیتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- – سن. به ندرت شاهد بروز این قبیل زخم ها قبل از پنجاه سالگی هستیم.
- – سابقه خانوادگی
- – سبک زندگی. استعمال دخانیات به خصوص در مردان جوان زیر 45 سال، احتمال بروز زخم واسکولیتی را افزایش می دهد.
- – مصرف دارو
- – عفونت ها
- – اختلالات ایمنی. برخی افراد مبتلا به اختلالاتی هستند که سیستم ایمنی شان اشتباها به بدن حمله می کند و احتمال بروز زخم واسکولیتی بیشتر می شود.
- – جنسیت. میزان بروز زخم واسکولیتی در خانم ها بیشتر از مردان می باشد.
زخم واسکولیتی چه عوارضی را به همراه دارد؟
میزان بروز عوارض زخم واسکولیتی به نوع و میزان شدت شرایط بستگی دارد. در برخی موارد، این زخم ها می توانند از عوارض مصرف برخی داروها باشند. واسکولیت، می تواند جدی و شدید باشد. زمانی که رگ های خونی ضعیف می شوند، ممکن است برآمده شوند، بترکند و منجر به خونریزی شوند.
زمانی که رگ های خونی ملتهب و نازک می شوند، ممکن است بخشی از جریان خونرسانی و یا تمام آن مسدود شود. در نتیجه، میزان خون کافی به ناحیه نمی رسد و بافت خواهد مرد.
از جمله عوارض زخم های واسکولیتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- – آسیب ارگانی. برخی انواع زخم واسکولیتی می تواند شدید باشد و منجر به بروز آسیب بافتی شود.
- – لخته شدن خون و آنوریسم. لخته خون می تواند در رگ ها تشکیل شود و جریان و مسیر خونرسانی مسدود گردد.
- – تاری دید و کوری.
- – عفونت ها. مصرف برخی داروها در درمان زخم واسکولیتی می توانند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی شوند و فرد مستعد ابتلا به عفونت ها خواهد شد.
تشخیص زخم واسکولیتی
در ابتدا، پزشک به بررسی سوابق پزشکی بیمار می پردازد و معاینه بالینی انجام می دهد. ممکن است نیاز به انجام تست های تشخیصی بیشتری باشد تا نوع زخم نیز تشخیص داده شود. تست های تشخیصی عبارتند از:
– آزمایش خون. این تست به تشخیص علائمی از التهاب کمک می کند. آزمایش خون هم چنین انواع خاصی از آنتی بادی را نیز نشان می دهد.
– تست های تصویربرداری. تکنیک های غیر تهاجمی تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و اولتراسوند نشان می دهند که کدام رگ خونی و یا ارگان درگیر شده است. این قبیل تست ها هم چنین موثر بودن روند درمان را نیز نشان می دهند.
– آنژیوگرافی (اشعه ایکس از رگ های خونی). در این روش، کاتتر انعطاف پذیری داخل رگ و یا شریان قرار می گیرد. ماده رنگی به داخل کاتتر وارد می شود تا امکان مشاهده بهتر رگ و شریان فراهم شود.
– بیوپسی. روش جراحی که با برداشت قسمتی از بافت از ناحیه درگیر همراه می باشد. سپس پزشک به بررسی علائمی از زخم واسکولیتی خواهد پرداخت.
درمان زخم واسکولیتی
هدف از درمان زخم واسکولیتی، کنترل التهاب و شرایطی است که باعث تشدید زخم واسکولیتی می شوند.
مصرف دارو
داروهای کورتونی مانند پردنیزون، شایع ترین داروهای تجویزی از سوی پزشک هستند که به کنترل التهاب ناشی از زخم واسکولیتی کمک می کنند. البته نکته ای که باید به آن اشاره کنیم این است که مصرف طولانی مدت این داروها می تواند با عوارضی مانند افزایش وزن، دیابت و یا ضعیف شدن استخوان ها همراه باشد.
برخی دیگر انواع داروها با توجه به نوع زخم و با هدف کنترل التهاب از سوی پزشک تجویز خواهند شد. داروهایی مانند متوترکسات، آزاتیوپورین، مایکوفنولات.
نوع دارو با توجه به نوع و شدت زخم واسکولیتی، ارگان درگیر شده و هم چنین دیگر شرایط مربوط به سلامتی در نظر گرفته خواهد شد.
جراحی
در برخی موارد، زخم واسکولیتی می تواند منجر به بروز آنوریسم، برآمده شدن دیواره رگ های خونی، شود. این برآمدگی و بیرون زدگی به جراحی نیاز دارد تا احتمال پاره شدن و ترکیدگی رگ به حداقل برسد.
گرفتگی و انسداد رگ ها نیز باید به روش جراحی برطرف شود.
یک بار که زخم واسکولیتی تحت کنترل در می آید، مصرف دارو متوقف خواهد شد. البته بیمار باید همواره تحت نظر پزشک باشد تا هر گونه عوارض درمان و یا تشدید شرایط مشخص و بررسی گردد.
یکی از چالش هایی که بیماران با آن روبرو هستند این است که بتوانند با عوارض مصرف داروها کنار بیایند. رعایت موارد زیر می تواند کمک کننده باشد:
- – درک شرایط. بیماران باید آگاهی کامل از زخم واسکولیتی داشته باشند و عوارض مصرف داروها را بدانند. هر گونه عوارض و یا علامت غیر عادی باید به پزشک گزارش داده شود.
- – دنبال کردن طرح درمان. روند درمان شامل: مراجعه منظم به پزشک، انجام تست های تشخیصی و هم چنین کنترل و بررسی فشار خون می باشد.
- – انتخاب رژیم غذایی سالم. مصرف مواد مغذی و رژیم غذایی سالم، می تواند از بروز مشکلات ناشی از مصرف داروها مانند نازک شدن استخوان ها، بالا رفتن فشار خون و یا دیابت پیشگیری کند. به همین خاطر، توصیه می شود بیماران مصرف میوه، سبزیجات تازه، غلات و محصولات لبنی کم چرب را در رژیم غذایی خود داشته باشند. در خصوص مصرف مکمل های ویتامین D و کلسیم، هنگام مصرف داروهای کورتونی با پزشک مشورت کنید.
- – ورزش کردن چند روز در هفته. ورزش هایی مانند پیاده روی از تحلیل رفتن استخوان ها، بالا رفتن فشار خون و دیابت پیشگیری می کنند. به علاوه این که، ورزش کردن به بهبود خونرسانی نیز کمک خواهد کرد.
در پایان این که،
زخم واسکولیتی، گروهی از بیماری هاست که منجر به التهاب رگ های خونی می شود. علائم و نشانه های مختلفی دارد که با توجه به نوع و شدت زخم ظاهر می گردد. علت اصلی و دقیق بروز زخم های واسکولیتی به طور قطعی مشخص نیست، اما شرایطی از قبیل التهاب رگ های خونی و ناهنجاری های سیستم ایمنی می توانند دخیل باشند.
زخم واسکولیتی می تواند در پی عفونت ها، مصرف داروها، سرطان ها، لوپوس و یا آرتریت روماتوئید ایجاد شود.
آزمایش خون، بیوپسی و آنژیوگرافی از جمله تست های تشخیصی زخم های واریسی هستند.
هدف از درمان زخم واریسی، کاهش التهاب رگ های خونی و بهبود عملکرد ارگان های درگیر می باشد.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vasculitis/symptoms-causes/syc-20363435
https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/guide/vasculitis-treatment
