زخم سرطانی یا زخم بدخیم به ضایعه های سرطانی باز روی پوست گفته می شود که می توانند دارای ترشحاتی باشند. شاید این زخم ها شبیه به یک حفره یا ناحیه باز روی سطح پوست باشند. همچنین می توانند به صورت برامدگی یا توده ای با ظاهر غیر طبیعی باشند که روی سطح پوست رشد می کنند. ممکن است زخم در اثر سرطان که در مراحل اولیه است، ایجاد شود و یا به پوست و دیگر نواحی بدن انتقال یابد. سرطان هایی مانند سرطان پستان، سرطان های سر و گردن، سرطان پوست در مراحل اولیه، سرطان مقعد، سرطان های گوارشی و لنفوم ها از شایع ترین سرطان ها هستند که باعث ایجاد زخم های بدخیم می شوند.
زخم بدخیم چیست؟
زخم بدخیم در نتیجه رشد سلول های سرطانی روی پوست و لنف ها و رگ های خونی ایجاد می شود. این سلول های بدخیم و سرطانی به پوست و غدد لنفاوی و رگ های خونی حمله می کنند. بافت از بین می رود و به اصطلاح می میرد که این مورد می تواند منجر به تورم شود که در نتیجه عفونت، خونریزی، بو و ترشحات از زخم است. گاهی اوقات زخم ها بسیار دردناک می شوند.
زخم های بدخیم می توانند کیفیت زندگی افراد را تحت الشعاع قرار دهند. این زخم ها می توانند آزادی فرد را محدود کرده و استرس زیادی به وی وارد کنند. دسترسی به این زخم ها اغلب دشوار است زیرا به سرعت تغییر می کنند. متاسفانه زخم های پیشرفته بدخیم اغلب ترمیم نمی شوند و به سختی تشخیص داده می شوند. درمان زخم های سرطانی به طور کلی مربوط به کنترل درد و علائم بیمار است.
تیم پزشکی سوالاتی برای ارزیابی وضعیت بیمار می پرسد تا زخم های بدخیم را شناسایی کرده و نحوه تاثیر زخم ها بر بیمار را بررسی کند. آن ها همچنین زخم ها را معاینه می کنند و پرونده پزشکی بیمار را بررسی کرده و داروهایی که مصرف می شوند، بررسی می شود. سوالات زیر از بیمار مشکوک به زخم بدخیم پرسیده می شود:
- چه مدت زمان به زخم متبلا هستید؟
- آیا می دانید زخم ها به چه علتی به وجود آمده اند؟
- آیا سابقه جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی برای زخم داشته اید؟
- چه روش های درمانی یا پانسمانی برای زخم به کار رفته است؟
- آیا به بیماری های دیگر یا مشکلات سلامتی مانند دیابت، بیماری های مربوط به خونریزی و یا از دست دادن حس های پنج گانه مبتلا بوده اید؟
- چه داروهایی مصرف می کنید؟ داروها برای کاهش درد، افسردگی یا عفونت بوده اند؟
- آیا کاهش وزن داشته اید؟ چه تغییراتی روی اشتهای تان به وجود آمده است؟
- آیا در مورد ظاهر زخم های خود از نظر دیگران نگران هستید؟
- آیا زخم ها روی زندگی اجتماعی شما و ارتباط گرفتن با دیگران تاثیر منفی گذاشته است؟ آیا احساس افسردگی دارید؟
- آیا زخم ها هنگام راه رفتن، نشستن و یا دراز کشیدن برای شما مشکل ایجاد می کند؟ آیا زخم ها روی فعالیت های روزمره شما تاثیر می گذارند؟
- آیا زخم ها دردناک هستند؟ آیا هنگام تعویض پانسمان دردناک می شوند؟
- از زخم ها ترشح می شود؟ چه میزان؟
- چه ترشحی از زخم ها خارج می شود؟ ترشحات به چه رنگی است؟ آیا ترشحات حاوی خون است؟
- آیا ترشحات بو دارند؟ آیا ترشحات بوی بدی دارند؟
- پوست اطراف زخم ها چطور به نظر می آید؟ آیا قرمزی یا تورم یا درد و گرمی دارد؟
- بیشتر در مورد چه چیزی نگران هستید؟
درمان زخم سرطانی
تیم پزشکی پیشنهاد می کند که زخم های سرطانی با جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی درمان شوند. ولی این مورد یک گزینه ایده آل برای زمانی که شرایط سلامتی فرد خوب نیست، نمی باشد. اگر زخم خونریزی داشته باشد یا بخش هایی از بدن را درگیر کرده باشد، لازم است از روش های درمانی دیگری کمک گرفته شود. پرتودرمانی موازی می تواند به کاهش سایز توده های سرطانی کمک کرده و علائم بیمار همانند خونریزی و ترشحات را بهبود بخشد.
کنترل زخم های بدخیم شامل موارد زیر است:
- پیشگیری از عفونت
- ایجاد راحتی بیمار
- بهبود کیفیت زندگی وی
تیم پزشکی بر علائمی مانند درد، خونریزی، بو، عفونت یا ترشحات زیاد از حد و مشکلات فرد تمرکز دارد. آن ها یک پانسمان مخصوص برای کمک به کنترل علائم استفاده می کنند.
درمان زخم سرطانی با روش ماگوت تراپی یا لارو درمانی
روش ماگوت تراپی یا لارو درمانی روشی ناخوشایند است ولی در بسیاری از موارد جان بیماران را نجات می دهد. اگر لارو ها در معده باشند می توانند فرد را بیمار کنند ولی وجود این لارو ها روی زخم های آلوده و عفونی شده می تواند جان بیمار را نجات دهد.
زخم های سرطانی می توانند آلوده شده و عفونت کنند و در نتیجه چرکی شوند. این چرک و باکتری ها غذای مورد علاقه لارو ها است. در این روش درمانی که سال هاست مورد استفاده است، قسمت های پوشیده از بافت مرده توسط ماگوت ها یا همان لارو ها خورده می شوند ولی این لارو ها به قسمت های سالم هیچ علاقه ای ندارند. بنابراین آسیبی به این بخش وارد نمی شود. این لاروها روی زخم قرار می گیرند و باکتری ها را می خورند و از بین می برند.
درمان زخم سرطانی با فشار منفی
یکی از روش های درمان زخم درمان با فشار منفی یا وکیوم تراپی است. در این روش مایعات و ترشحات ناشی از عفونت با وکیوم بیرون کشیده می شوند و همین امر باعث می شود که زخم سریع تر بهبود یابد و ترمیم شود. این روش درمانی برای زخم های جراحی یک روش متداول است. ایده آل ترین فشار برای وکیوم تراپی 125 میلی لیتر جیوه است.
درد زخم سرطانی
ارزیابی درد و کنترل زخم های بدخیم مورد بسیار مهمی است. اگر فرد درد مزمن و مداوم داشته باشد، احتمال دارد که زخم به اعصاب و رگ های خونی ناحیه گسترش یافته باشد. پزشک مسکن مناسبی برای فرد تجویز می کند که می تواند اوپیود باشد.
پانسمان زخم سرطانی
پانسمان های زخم سرطانی باید به گونه ای باشد که کمترین درد ممکن را ایجاد کند. تعویض پانسمان مقداری درد به همراه دارد که به همین دلیل توصیه پزشکان بر این است که از پانسمان های مخصوص استفاده شود.
اگر درد تنها زمانی که پانسمان عوض می شود، بروز کند، پیشنهاد پزشک و پرستاران موارد زیر است:
- مصرف مسکن قبل از تعویض پانسمان
- مصرف پانسمان کمتر ( اگر مناسب باشد، پزشک به بیمار پیشنهاد می دهد )
- کمک برای تعویض پانسمان
- استفاده از پانسمان زخم که درد کمتری را هنگام برداشتن پانسمان موجب شود.
- پرت کردن حواس فرد هنگام تعویض پانسمان با تماشا کردن تلویزیون و گوش کردن به موزیک
خونریزی از زخم سرطانی
خونریزی از زخم های سرطانی و بدخیم مورد شایعی است. این ضایعه ها می توانند به رگ های خونی برسند و یا سطح زخم ها را به راحتی تخریب کنند و شروع به خونریزی کنند. هر پانسمانی که با سطح زخم ها در تماس باشد، می تواند به آن ها بچسبد و باعث پارگی رگ های خونی شود و هنگام تعویض پانسمان باعث خونریزی شود. رقیق کننده های خون مانند آسپیرین و وارفارین و هپارین همچنین می توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. اگر خونریزی ادامه داشته باشد، تیم پزشکی شاید مصرف رقیق کننده های خونی را قطع کند. اقدامات زیر برای کاهش خونریزی در برخی موارد پیشنهاد می شوند:
- برداشتن پانسمان با احتیاط
- استفاده از پانسمان زخم مخصوص که به زخم ها نچسبد و یا به لخته شدن خون کمک کند.
- خیس کردن پانسمان در آب قبل از جدا کردن
اگر متوجه خونریزی زیادی شدید، فشار به زخم ها به مدت 10 تا 15 دقیقه انجام شود و سریعاً با تیم پزشکی تماس بگیرید.
بو و عفونت از زخم های بدخیم
بو از زخم های سرطانی هم برای فرد و هم برای اعضای خانواده وی می تواند بسیار ناراحت کننده باشد. اگر باکتری ها پروتئین های مانده در بافت های مرده را بشکنند، این بو ایجاد می شود. باکتری و قارچ ها می توانند باعث عفونت شوند. بو و ترشحات دارای مخاط اغلب از اولین نشانه های عفونت است. عفونت جدی نیازمند مصرف آنتی بیوتیک و داروهای ضد قارچ قوی و مناسب است. تیم پزشکی برای کنترل بو و عفونت راهکارهای زیر را نشان می دهد:
- تمیز کردن زخم با دوش گرفتن و یا استفاده از محلول آب و نمک
- استفاده از پانسمان حاوی ذغال که زخم را بپوشاند و یا استفاده از داروهای ضد قارچ
- قرار دادن یک ظرف در زیر تخت برای تعویض پانسمان
- استفاده از آروماتراپی در اتاق مانند 5 تا 6 قطره روغن وانیل یا نعنا یا لیمو
- تعویض سریع پانسمان آلوده از اتاق
مقایسه زخم های سرطانی و غیرسرطانی
زمانی که سلول های زخم طبیعی است، زخم خوش خیم است. گاهی اوقات ممکن است مشکلی پیش آید و سلول ها رشد بی رویه داشته باشند، در این صورت توده ای را تولید می کنند. زمانی که سلول ها غیر طبیعی باشند و زخم به صورت بی رویه رشد کند، سلول های سرطانی و زخم سرطانی و بدخیم است. ظاهر و شکل زخم های سرطانی و علائمی که ایجاد می کنند کاملاً قابل تشخیص از یک زخم غیر سرطانی و خوش خیم است.
منابع:
https://www.verywellhealth.com/what-does-malignant-and-benign-mean-514240
http://www.bccancer.bc.ca/nursing-site/Documents/10.%20Malignant%20Wounds.pdf
