مقدمه
انسولین هورمونی است که لوزالمعده برای استفاده از گلوکز در سلولها ایجاد می کند. وقتی بدن انسولین را به روشی که باید تولید یا استفاده نمی کند، می توانید برای کنترل قند خون، انسولین تولید شده مصرف کنید.
انسولین برای درمان افرادی که دیابت دارند استفاده می شود. هر نوع انسولین در مدت زمان مشخصی عمل می کند. مقدار زمان مصرف انسولین می تواند تحت تأثیر ورزش، رژیم غذایی، بیماری، برخی داروها، استرس، دوز مصرفی، نحوه مصرف یا محل تزریق قرار گیرد.
انواع مختلف انسولین وجود دارند که دیابت را درمان می کنند. آنها با توجه به سرعت و مدت زمان تأثیر آنها، گروه بندی می شوند.
شرایط لازم برای انتخاب انسولین
- شروع: انسولین با چه سرعتی قند خون شما را کاهش میدهد.
- زمان اوج: زمانی که انسولین در حداکثر قدرت خود قرار دارد.
- مدت زمان: چه مدتی انسولین برای کاهش قند خون شما کار میکند.
طبقه بندی انواع انسولین براساس سرعت
انسولین با عملکرد سریع(سریع اثر)
انسولین های سریع در یک محدوده زمانی کم و قابل پیش بینی کار می کنند. از آنجا که آنها خیلی سریع عمل می کنند، اغلب در آغاز غذا از آنها استفاده می شوند. اثر این انسولین حدودا 10-20 دقیقه پس از تزریق شروع میشود و 1-2 ساعت بعد از تزریق به اوج خود رسیده و معمولا 3-4 ساعت در بدن باقی میمانند. انسولین های سریع اثر بیشتر شبیه انسولین هایی است که توسط لوزالمعده انسان تولید می شود. آنها به سرعت سطح قند خون را کاهش داده و برای مدت کوتاهی کار می کند. اگر در آغاز شام به جای انسولین با عملکرد کوتاه (کوتاه اثر) از انسولین با عملکرد سریع (سریع اثر) استفاده شود، ممکن است از افت شدید سطح قند خون در نیمه شب جلوگیری کند.
انسولین با عملکرد کوتاه (کوتاه اثر)
انسولین های کوتاه اثر دیرتر از انسولین های سریع اثر عمل کرده و اثر آنها نیز سریعتر از بین می روند. انسولین کوتاه اثر اغلب 30-60 دقیقه قبل از غذا استفاده می شود و حدود 6 ساعت در بدن باقی میماند. این انسولین ها به صورت مایع هایی شفاف هستند. مانند: Entuzity (insulin regular)، Humulin R, Novolin ge Toronto (insulin regular)
انسولین با عملکرد متوسط
انسولین با عملکرد متوسط حاوی مواد اضافه شده هستند که باعث اثر طولانی مدت آنها می شود و جذب انسولین را در بدن کند تر میکند و به همین خاطر ممکن است که کدر به نظر میرسند. این انسولین در مقایسه با انسولین کوتاه اثر و سریع اثر مدت زمان بیشتری در بدن باقی میماند و دیرتر از آنها شروع به اثر میکند. وقتی این نوع انسولین حتی برای چند دقیقه می نشیند، انسولین اضافه شده در ته بطری قرار می گیرد و لازم است قبل از تزریق آنرا به آرامی تکان داده و مخلوط کنید.
انسولین با عملکرد متوسط 1-2 ساعت پس از تزریق شروع به اثر کردن میکند و 4-10 ساعت بعد از تزریق به اوج خود یعنی بیشترین میزان رسیده و 10-16 ساعت در بدن باقی میماند. مانند Humulin N, Novolin ge NPH(insulin NPH)
انسولین با عملکرد طولانی مدت
این انسولین 2-4 ساعت پس از تزریق شروع به اثر کردن میکند و 24 ساعت در بدن باقی میماند. این انسولین را نمیتوان با دیگر انسولین ها مخلوط کرد.
انسولین با عملکرد طولانی مانند: Basaglar (insulin glargine biosimilar)، Lantus (insulin glargine U-100)، Levemir (insulin detemir U-300)، Toujeo (insulin glargine U-300)، Tresiba (degludec)
انسولین های ترکیبی
گاهی میتوان مخلوطی از انسولین ها را در یک سرنگ ترکیب کرد. معمولاً 10 تا 30 دقیقه قبل از صبحانه و شام مصرف می شود. به عنوان مثال انسولین با عملکرد متوسط با انسولین با عملکرد کوتاه. لازم به ذکر است که همه ی انسولین ها را نمیتوان با هم مخلوط کرد. برای مثال انسولین با عملکرد طولانی مدت را هرگز نباید با هیچ نوعی از انسولین ترکیب کرد.
استفاده از این انسولین میتواند برای افرادی که تمایل دارند تعداد دفعات تزریقشان در طول روز کمتر باشد، گزینه مناسبی است.
مزایا استفاده از این انسولین می تواند به معنی تزریق کمتر باشد و به ساده تر شدن دوزها کمک کند. اما نقطه ضعف آن این است که انسولین های مخلوط شده با تنظیم دوزهای شما امکان انعطاف پذیری کمتری دارند.
اشکال مختلف انسولین
انسولین حیوانی:
همانطور که از نامشان پیدا است، این انسولین ها از لوزالمعده حیواناتی مثل گاو و خوک گرفته میشود. انسولین حیوانی از اولین انواع انسولین بودند که برای کنترل دیابت به انسان تزریق شد.
این روزها استفاده از انسولین های انسانی و آنالوگ جایگزین استفاده از انسولین حیوانی شده است. با این حال این انسولین با تجویز پزشک در دسترس است.
انسولین های حیوانی موجود
- Short acting
- Intermediate acting
- Long acting
- Premixed
انسولین های حیوانی با چه سرعتی عمل میکنند؟
انسولین حیوانی کوتاه اثر از حدود 30 دقیقه پس از تزریق شروع به عمل می کند، با اوج عمل بین 3 تا 4 ساعت پس از تزریق. مدت زمانی که در بدن باقی میماند تا 8 ساعت است.
انسولین حیوانی با عملکرد متوسط حدود 4 تا 6 ساعت طول می کشد تا شروع به فعالیت کند، حداکثر فعالیت آن بین 8 تا 14 ساعت است و مدت زمانی که در بدن باقی میماند تا 24 ساعت است.
فواید و معایب انسولین حیوانی
در مورد مزایا و معایب انسولین حیوانی در مقایسه با انسولین انسانی اختلاف نظر وجود دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد انسولین های انسانی ممکن است باعث تغییرات رفتاری، بی حالی و از دست دادن علائم هیپوفیز شوند که هنگام استفاده از انسولین حیوانی شناخته نمی شوند. با این حال، هیچ تحقیقی برای ارائه شواهد قطعی برای پشتیبانی یا رد این ادعا انجام نشده است.
انسولین انسانی
انسولین انسانی نامی است که انسولین مصنوعی را توصیف می کند. انسولین انسانی همان انسولین آزمایشگاهی است که برای تقلید از انسولین در انسان تولید شده است. این انسولین در حقیقت آزمایشگاهی است که با رشد پروتئین های انسولین درون باکتری های E-coli (اشریشیا کلی) ایجاد می شود.
انسولین انسانی به دو شکل فرم کوتاه (regular) و فرم متوسط (NPH) موجود است.
انسولین NPH (Neutral Protamine Hagedorn) که به آن انسولین ایزوفان نیز گفته می شود، سوسپانسیونی است به این معنی که بطری (ویال) انسولین باید رول شود یا به طور مکرر وارونه شود تا اطمینان حاصل شود که محلول کاملاً کدر است.
چند نمونه از انسولین های انسانی
- Regular (short acting)
- NPH (intermediate acting)
- Premixed human insulins
انسولین انسانی ترکیبی
انسولین های ترکیبی از ترکیب انسولین معمولی و NPH تشکیل شده است .انسولین های مخلوط شده با تعداد نسبت های مختلف مخلوط کردن در دسترس هستند.
فواید و معایب استفاده از انسولین های انسانی
انسولین انسانی در دهه 1980 مورد استقبال قرار گرفت؛ زیرا این بدان معنی بود که انسولین می تواند در مقادیر زیاد با هزینه نسبتاً کم ایجاد شود. گزارش شده است که انسولین های انسانی ممکن است منجر به عوارضی مانند خواب آلودگی، خستگی و افزایش وزن شود که در هنگام مصرف انسولین های حیوانی ممکن است مشاهده نشود.
انسولین آنالوگ
انسولین آنالوگ زیر گروه انسولین انسانی است. این انسولین به طور آزمایشگاهی رشد کرده اما از نظر ژنتیکی تغییر کرده و یک فرم سریعتر یا یکنواخت تر از انسولین را ایجاد می کند.
انسولین آنالوگ با رشد پروتئین های انسولین درون باکتری های E-coli (اشریشیا کلی) ایجاد می شود.
این انسولین به دو شکل اصلی، سریع و طولانی اثر و همچنین ترکیبات مخلوط شده در دسترس است.
نمونه هایی از انسولین آنالوگ
- Rapid acting
- Long acting
Premixed analogue insulins
فواید انسولین آنالوگ
فواید اصلی انسولین آنالوگ این است که انسولین سریع اثر به محض تزریق و انسولین های طولانی اثر آن فاقد فعالیت اوج هستند. انسولین با اثر سریع به ویژه برای افرادی که به انسولین وابسته هستند بسیار مفید است؛ زیرا می تواند به افزایش ناگهانی قند خون در مدت کوتاهی پس از تزریق کمک کند.
عوارض استفاده از انسولین
- افزایش وزن هنگام شروع استفاده از انسولین.
- ایجاد توده ها یا زخم در قسمت هایی از بدن که تزریق بیش از حد داشته اید.
- در محل تزریق یا به ندرت روی کل بدن جوش یا دانه های ریز ایجاد میشود.
نحوه نگهداری از انسولین
سعی کنید انسولین خود را تا حد ممکن خنک نگه دارید، اما اطمینان حاصل کنید که آن را فریز نکنید.
انسولینی که منجمد شده است می تواند تجزیه شود و اثر آن کمتر خواهد بود.
انسولین خود را از گرمای مستقیم و در معرض تابش مستقیم نور خورشید دور نگه دارید، این امر باعث می شود تا اثر آن نیز کم شود.
تا 4 هفته می توانید از انسولین در بطری های باز یا باز نشده که در دمای اتاق (بین 59 درجه فارنهایت تا 86 درجه فارنهایت) ذخیره شده اند، استفاده کنید.
تغییر انسولین
در موارد اضطراری، ممکن است لازم باشد از مارک یا نوع انسولین دیگری به جای انسولین معمول خود استفاده کنید. اگر نیاز به تغییر مارک یا نوع انسولین دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید. اما ممکن است در شرایط بحرانی امکان پذیر نباشد. در این صورت، راهنمای اضطراری را از سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دنبال کنید و مطمئن باشید که قند خون خود را از نزدیک کنترل کرده و در اسرع وقت به مراقبت های پزشکی مراجعه کنید.
اگر از پمپ انسولین استفاده می کنید، ممکن است بتوانید انسولین دیگری را به جای انسولین معمول خود جایگزین کنید. دستورالعمل های مربوط به پمپ خود را بررسی کنید تا ببینید کدام نوع انسولین مناسب شما است. این راهنما همچنین توضیح می دهد که اگر لازم است از پمپ یا از انسولین های تزریقی استفاده کنید (با سوزن مصرف می شود).
نحوه ذخیره و استفاده از انسولین ها
انسولین های تزریقی
- همیشه از هر نوعی که استفاده می کنید دو بطری در دست داشته باشید. نیازی نیست که بطری های انسولین مورد استفاده خود را در یخچال قرار دهید. یک قانون خوب این است که اگر دما برای شما مناسب است، انسولین ایمن است. می توانید بطری مورد استفاده خود را در دمای اتاق (بالاتر از 80 درجه فارنهایت) به مدت 30 روز ذخیره کنید. انسولین خود را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
- بطری های اضافی خود را در یخچال نگه دارید.
- شب قبل از شروع استفاده از بطری جدید، آن را بیرون آورده و بگذارید تا گرم شود.
- اجازه ندهید انسولین شما یخ بزند.
- همیشه قبل از کشیدن انسولین به داخل سرنگ، به داخل آن نگاه کنید. انواع سریع، کوتاه و بعضی از آنها باید دارای عملکرد واضح باشند. اشکال دیگر ممکن است ابری به نظر برسند، اما نباید دارای خوشه باشند.
- اگر یک بطری به همراه دارید، مراقب باشید و آن را تکان ندهید. این کار باعث ایجاد حباب هوا می شود، که می تواند مقدار انسولین دریافتی هنگام برداشتن آن برای تزریق را تغییر دهد.
انسولین های استنشاقی
دستورالعمل های موجود در بسته را به خوبی مطالعه کنید. تا زمانی که آماده استفاده از آن نشده اید، باید بسته را در یخچال نگه دارید. اگر این کار را نکردید، باید ظرف 10 روز از آن استفاده کنید. می توانید بسته هایی را که باز کرده اید در یخچال قرار دهید، اما قبل از استفاده بگذارید یک بسته به مدت 10 دقیقه در دمای اتاق گرم شود.
انسولین را به کدام ناحیه از بدن می توان تزریق کرد؟
نواحی ایده آل برای تزریق قسمت هایی از بدن با لایه مناسب چربی است.
از شکم، بازوها، ران و باسن معمولاً استفاده می شود. توجه داشته باشید که بعضی از قسمت های بدن انسولین را سریعتر از سایر قسمت ها جذب می کنند.
سریعترین ناحیه ای از بدن که انسولین را جذب میکند، شکم است و به دنبال آن بازو، سپس ران و در آخر باسن قرار دارد. توجه داشته باشید که بازو برای افرادی که چربی بدن کمتری دارند، ناحیه تزریق مناسبی نیست؛ زیرا احتمال تزریق در عضله می تواند منجر به افت قند خون شود.
پزشک با توجه به چه فاکتورهایی بهترین انسولین را برای شما تجویز میکند؟
- بدن شما چگونه به انسولین پاسخ میدهد؟ (برای مثال چه مدتی طول میکشد تا بدن شما آن را جذب کند، تا چه مدتی فعال میماند و…)
- میزان تمایل شما به دفعات تزریق روزانه انسولین
- انتخاب سبک زندگی (برای مثال نوع غذایی که روزانه مصرف میکنید، میزان ورزش و فعالیت بدنی شما در طول روز)
- میزان توانایی مدیریت سطح قند خون
- سن
نتیجه
اگر به طور منظم انسولین تزریق می کنید، باید مناطق پوستی را که انسولین تزریق می کنید تغییر دهید تا اطمینان حاصل شود که انسولین به طور مداوم جذب می شود.
همچنین، با چرخاندن محل های تزریق می توانید از ایجاد پوست سفت و برآمده جلوگیری کنید.
انسولین را نمی توان به عنوان قرص مصرف کرد؛ زیرا در حین هضم غذا مانند پروتئین موجود در غذا تجزیه می شود. باید در چربی زیر پوست شما تزریق شود تا وارد خون شود. در برخی موارد نادر انسولین می تواند منجر به واکنش آلرژیک در محل تزریق شود.
بهتر است همه شرایط تحت نظر پزشک کنترل شود.
منابع:
https://www.cdc.gov/diabetes/basics/type-1-types-of-insulin.html
