پانسمان کلاژن الودرم

پانسمان کلاژن چیست؟

با هم در این مقاله می خواهیم به پانسمان کلاژن بپردازیم. این پانسمان به صورت مخصوص در کسانی که دچار درمان تاخیری شده اند و یا در کسانی که زخم شان بسیار مزمن شده و درمان زخم شان اصطلاحا متوقف شده استفاده می شود.

حال با هم به بررسی سوالات بالا می پردازیم.

مقدمه ای بر زخم های مزمن

مزمن بودن زخم یک چالش مداوم برای بیماران و متخصصان مراقبت های بهداشتی در سراسر جهان است. به طور حیرت انگیز 4.5 میلیون نفر در ایالات متحده مزمن بودن زخم اندام تحتانی را تجربه می کنند ، در حالی که تخمین زده می شود 1٪ در جمعیت غربی دچار انواع زخم های مزمن باشد.

روال ابشاری درمان زخم همیشه طبق روال منظم هموستاز، التهاب، تکثیر و بازسازی عمل نمی کند.

زخم های مزمن در مرحله التهابی متوقف می شوند و باعث افزایش آنزیم های پروتئولیتیک همراه با تخریب ماتریس خارج سلول (ECM) می شوند. این محیط زخم تبدیل به حالت فوق التهابی و پروتئولیتیک می شود که از پیشرفت بیشتر زخم به سمت بهبودی زخم جلوگیری می کند.

بیو فیلم با 60٪ زخم های مزمن حاوی بیو فیلم یکی از عوامل اصلی در تأخیر در ترمیم زخم است. ثابت شده است که مدیریت بیوفیلم از ترمیم زخم در به چالش کشیدن علایم مختلف زخم از علل مختلف پشتیبانی می کند.

phmb
phmb

مطالعات موردی اخیر استفاده از ماتریس کلاژن خالص (PCMP) پوشش داده شده با پلی هگزاماتیلن بیگوانید (PHMB) را به علت های مختلف زخم، زخم های غیر التیام بخش و غیرقابل کنترل تایید کرده است. این فناوری در حالی که اثر ضد میکروبی پایداری را ایجاد می کند، مقاومت در برابر تخریب پروتئولیتیک را امکان پذیر می سازد.

کلاژن موجود در محصولات مراقبت از زخم فراوان ترین پروتئین در بدن است. نقش کلاژن در ترمیم زخم جذب فیبروبلاست و تشویق رسوب کلاژن جدید به بستر زخم است.

پانسمان نوین چیست
قرار دادن کلاژن بر روی زخم عروقی
قرار دادن کلاژن بر روی زخم عروقی

فناوری پانسمان کلاژن به تحریک رشد بافت جدید کمک می کند، در حالی که از بین بردن اتولیتیک، آنژیوژنز و تجمع مجدد سلول ها را تشویق می کند. زخم های مزمن متالوپروتئینازهای ماتریکس بیش از حد (MMP) ایجاد می کنند که روند طبیعی بهبود زخم را مختل می کنند. پانسمان های کلاژن MMP های بیش از حد موجود در ماتریکس خارج سلولی را متصل و غیرفعال می کند. برخی از فن آوری های کلاژن با مواد اضافی مانند آلژینات ، هیدروژل ، نقره ، پلی هگزاماتیلن بیگوانید (PHMB) ، کربوکسی متیل سلولز (CMC) و اسید اتیلن دی آمین تترا استیک (EDTA) جفت شده اند.

پانسمان phmb
پانسمان phmb

پانسمان های کلاژن، پانسمان های اولیه ای هستند که در تماس مستقیم با بستر زخم و حاوی بافت زنده استفاده می شوند. کلاژن از منابع حیوانی مانند گاو (گاو) ، اسب (اسب) ، خوک (خوک) و مرغ (پرنده) گرفته می شود. از این پانسمان ها می توان روی زخم های دانه بندی شده با ترشح کم تا سنگین استفاده کرد. پانسمان های کلاژن اگزودا یا ترشحات را جذب می کنند در حالی که یک محیط مرطوب مطلوب را برای تقویت بهبود زخم ایجاد می کنند. پانسمان کلاژن به صورت ورق ، ذرات ، ژل های بی شکل و پد موجود است.

محصولات مبتنی بر سلول و یا بافت (CTPs) محصولات سلولار و یا بافتی (CTP) ، که به عنوان جایگزین های پوست نیز شناخته می شوند و محصولات بیولوژیکی در درجه اول به دلیل مشکلاتی که در آلوگرافت (پوست انسان دیگر) و زنوگرافت (پوست جایگزین های پوست باعث بهبود و ترمیم زخم های مزمن می شوند.

این محصولات با استفاده از محصول در کل سطح زخم و ارائه ماتریس های خارج سلولی برای تشویق عملکرد سیستم ایمنی و بازسازی بافت کار می کنند. از جایگزین های پوست می توان در بیمارانی که زخم های دیابتی اندام تحتانی ، زخم وریدی ، زخم های سوختگی ، زخم های جراحی و آسیب زا (مثلاً محل های پیوند دهنده و پیوند ، جراحی پس از لیزر و جراحی پس از کودکان) استفاده کرد.

پانسمان شفاف

پانسمان کلاژن سوپرازورب c1

کلاژن چیست؟

کلاژن فراوان ترین پروتئین در بدن انسان است و یکی از اجزای اصلی  (extra cellular matrix) است. این ماده شامل سه زنجیره پلی پپتیدی است که سرشار از اسیدهای آمینه هیدروکسی پرولین هستند که بهم تابیده و به یک ساختار سه گانه تبدیل می شوند. بیش از 20 نوع مختلف کلاژن در انسان شناسایی شده است. انواع اصلی آنها نوع I ،II  و III هستند و با هم 80٪ کلاژن بدن را تشکیل می دهند. نوع I و III برای ترمیم زخم بسیار مهم است.

نقش کلاژن در ترمیم زخم

کلاژن جز کلیدی و اصلی ماتریکس خارج سلولی (ECM) است و نقشی اساسی در تمام مراحل ترمیم زخم دارد. تعدادی پانسمان پیشرفته برای مراقبت از زخم وجود دارد که از کلاژن برای افزایش آماده سازی بستر زخم استفاده می کنند. برخی از آنها کلاژن نوع I را تشکیل می دهند و ممکن است با مواد دیگری مانند آلژینات ها یا با سلولز تجدید شده اکسید شده (ORC) ترکیب شوند.

از پانسمان های کلاژن نوع I که از یک نوع ماهی مشتق میشود و در درمان زخم های تروماتیک و جراحی متوقف شده یا زخم های مزمن که به سختی بهبود می یابند استفاده میشود.

در یک زخم مجموعه ای از حوادث رخ می دهد که شامل تجمع پلاکت ، التهاب ، تکثیر فیبروبلاست ، انقباض سلول ، آنژیوژنزیس و اپیتلیالیزاسیون مجدد رخ میدهد که در نهایت ممکن است  منجر به تشکیل اسکار شود.

 بازسازی زخم

کلاژن به دلیل نقش شیمی درمانی در هر یک از این مراحل ترمیم زخم نقش مهمی دارد. سلولهایی مانند فیبروبلاست و کراتینوسیت را به سمت زخم جذب می کند که این امر کاهش ادم ، رگ زایی و تجمع مجدد سلول ها را تشویق می کند.

یک زخم مزمن در یکی از این مراحل بهبودی متوقف می شود. این اتفاق معمولاً در طی مرحله التهابی رخ می دهد و با افزایش سطح متالوپروتئینازهای ماتریکس (MMP) در زخم ارتباط دارد. در ترمیم طبیعی زخم ، پروتئازهایی مانند MMP در طی مرحله التهابی به زخم جذب می شوند و نقش مهمی در شکستن ECM ناسالم دارند به طوری که بافت جدید ایجاد می شود .

پانسمان امنیون چیست؟

پانسمان کلاژن سوپرازورب c22

با این حال ، هنگامی که MMP در مدت زمان طولانی در یک زخم در سطوح بالا وجود داشته باشد ، این منجر به تخریب ECM سالم می شود ، که با تاخیر در ترمیم زخم و افزایش اندازه زخم همراه است.

هنگامی که افزایش  بیش از حد MMP با فرآیندهای طبیعی فیزیولوژیکی متعادل نباشد ، روش های جایگزین برای کاهش سطح پروتئاز در زخم مورد نیاز است. این نقش کلاژن را در پانسمان های حاوی کلاژن در مدیریت زخم هایی که بهبودی آنها متوقف شده نشان می دهد.

کلاژن ماهی دریایی چیست؟

کلاژن پروتئینی است که از ممکن است از ضایعات ماهی ، از جمله فلس یا مثانه استخراج  شود و بیشتر از ماهی کپور آب شیرین (Labeo rohita) تهیه می شود.

تصفیه کلاژن از ماهی شامل:

هیدرولیز قلیایی ، برگرداندن کلاژن به pH خنثی و قرار دادن آن در هیدرولیز اسید برای تثبیت آن است. کلاژن به صورت ذرات و اسفنج و ورقهایی است که می تواند به شکل و اندازه مورد نیاز برش داده شود .

آماده سازی

غشای فیلم بر روی اسلب ریخته می شود و به صورت یخ زده خشک نمی شود. فرآیند استخراج کلاژن اقیانوس ساختار سه قلو آن را حفظ می کند. پانسمان حاوی کلاژن اقیانوس ، سطح بالایی از زیست سازگاری را نشان داده است ، در حالی که مطالعات حیوانی نشان داده است که کلاژن استخراج شده از ماهی پاسخی ایمنی یا واکنش های آلرژیک ایجاد نمی کند و با کلاژن های گاوی نوع I قابل مقایسه است .

در یک زخم مجموعه ای  از حوادث رخ می دهد که شامل تجمع پلاکت ، التهاب ، تکثیر فیبروبلاست ، انقباض سلول ، آنژیوژنزیس و اپیتلیالیزاسیون مجدد  رخ میدهد که در نهایت ممکن است  منجر به تشکیل اسکار شود.

بازسازی زخم

کلاژن به دلیل نقش پر رنگی که دارد در هر یک از این مراحل ترمیم زخم نقش مهمی دارد. سلولهایی مانند فیبروبلاست و کراتینوسیت را به سمت زخم جذب می کند که این امر کاهش ادم ، رگ زایی و تجمع مجدد سلول ها را تشویق می کند.

اگزوفایبر چیست

یک زخم مزمن در یکی از این مراحل بهبودی متوقف می شود. این اتفاق معمولاً در طی مرحله التهابی رخ می دهد و با افزایش سطح متالوپروتئینازهای ماتریکس (MMP) در زخم ارتباط دارد. در ترمیم طبیعی زخم، پروتئازهایی مانند MMP در طی مرحله التهابی به زخم جذب می شوند و نقش مهمی در شکستن ECM ناسالم دارند به طوری که بافت جدید ایجاد می شود.

با این حال ، هنگامی که MMP در مدت زمان طولانی در یک زخم در سطوح بالا وجود داشته باشد ، این منجر به تخریب ECM سالم می شود ، که با تاخیر در ترمیم زخم و افزایش اندازه زخم همراه است.

هنگامی که افزایش بیش ازحد MMP با فرآیندهای طبیعی فیزیولوژیکی متعادل نباشد، روش های جایگزین برای کاهش سطح پروتئاز در زخم مورد نیاز است. این نقش کلاژن را در پانسمان های حاوی کلاژن در مدیریت زخم هایی که بهبودی آنها متوقف شده نشان می دهد .

انواع پانسمان کلاژن

پانسمان های مختلف کلاژن وجود دارد.

از انواع حامل ها و عوامل ترکیبی مانند ژل ، خمیر ، پلیمرها و سلولز تجدید شده اکسید شده استفاده شده است

کلاژن موجود در این محصولات نیز از نظر نوع و منبع متفاوت است. برخی از پانسمان ها حاوی کلاژن بومی (نوع I) هستند که در آن شکل گیری مارپیچ سه گانه ،سالم است. برخی دیگر حاوی کلاژن دناتوره شده یا بازسازی شده هستند که از آن به عنوان ژلاتین یاد می شود.

 

اکثر پانسمان های کلاژن حاوی کلاژن مشتق شده از منابع گاو و گوشت خوک است. اگرچه این کلاژن ها تصفیه می شوند ، اما نگرانی نظری در مورد احتمال بیماری های پریون ،مانند انسفالوپاتی اسفنجی شکل گاو (BSE) همچنان وجود دارد.

همچنین نگرانی هایی در مورد ادغام کلاژن های خوک در بافت اسکار وجود دارد  در حالی که مسائل فرهنگی، مذهبی هم ممکن است از استفاده آنها در برخی بیماران جلوگیری کند. کلاژن های مشتق شده از انسان با نگرانی های ایمونولوژیکی کمتری در ارتباط هستند ، گرچه گران تر از کلاژن های حاصل از حیوانات هستند. اخیراً کلاژن مشتق شده از ماهی به عنوان یک منبع کلاژن موثر برای استفاده در پانسمان پیشنهاد شده است.

پانسمان فوم چیست؟

پانسمانی کلاژن موجود در ایران

طباگران

به صورت پودر است و محصول شرکت تریتا است  قابل استفاده در زخم های حفره ای است و شکل پودری ان می تواند به صورت پودر بر روی زخم ها پاشیده شود.

پانسمان تباگران تولید شرکت تریتا
پانسمان تباگران تولید شرکت تریتا

پانسمان ماتریکس کلاژن طبادرم

به صورت شیت است که قبل از استفاده از ان روی زخم بایستی در سرم  قرار داد  تا شکل فعال خود را بگیرد.

کلاژن کل اکتیو Ag

این پانسمان امریکایی  محصول شرکت کوالان حاوی کلاژن با ذرات نانو کلوئید نقره است که عفونت زخم را هم کنترل میکند. CMC یا کربوکسی متیل سلولز موجود در پانسمان و همچنین  سدیم الژینات به مدریت ترشح زخم نیز کمک می کند. EDTA موجود در پانسمان های شرکت کوالان کار خنثی سازی MMPS هارا برعهده دارند.

 کلاژن ترانسفر

محصول دیگر شرکت کووالان امریکا می باشد که با سوراخ ها و مش های روی پانسمان اجازه خروج ترشحات به پانسمان ثانویه را میدهد و پانسمان کلاژن ایده آلی برای محافظت از بافت گرانوله در زیر فوم ROCF در تکنیک وکیوم تراپی یا NPWT محسوب می شود ضمن اینکه اثر بخشی وکیوم تراپی را هم بیشتر می کند

سوپرازورب

سوپرازورب C

از محصولات کلاژنی شرکت لوهمن روشه می باشد که قبل از استفاده نیاز به فعال سازی با سرم رینگر یا نرمال سالین دارد این پانسمان از کلاژن های پوست گاو ساخته شده است و در دسته I کلاژن ها قرار می گیرد.

سوپرازورب C
سوپرازورب C

محمدحسین شهرابادی کارشناس زخم و سوختگی و استومی

منابع:

https://www.woundsource.com/blog/advanced-therapies-wound-management-role-collagen

https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/collagen-dressing

http://old.woundcareadvisor.com/what-you-need-to-know-about-collagen-wound-dressings/

https://www.woundsource.com/product-category/dressings/collagens

 

محمدحسین شهرابادی

محمدحسین شهرآبادی دانشجوی پزشکی عمومی محقق و‌ پژوهشگر در زمینه زخم و سوختگی و استومی فعال در زمینه اموزش پیشگیری و درمان زخم و سوختگی و استومی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته پرستاری سال ۱۳۹۳ کارشناس زخم بیمارستان مهر از سال ۹۳ تا ۹۸ مشاور کارشناس زخم در امور بیماران ضایعات نخاعی کارشناس زخم مرکز بهزیستی مولوی سال ۱۳۹۴ گذراندن طرح نیروی انسانی از سال ۹۵ تا ۹۷ در مرکز سوانح سوختگی شهید مطهری گذراندن کورس زخم و سوختگی و استومی در آکادمی لوهمن روشه در کشور المان سال ۲۰۱۷ مدرس و برگزار کننده دوره های زخم و سوختگی...

دیدگاهتان را بنویسید